Ενας από τους τελευταίους Ελληνες οµογενείς των ΗΠΑ που επέζησε του Ολοκαυτώµατος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 86 ετών από φυσικά αίτια. Πρόκειται για τον Βίκτωρα Βιτάλη από την Πάτρα, ο οποίος, παιδί τότε, στη διάρκεια της Κατοχής, για µεγάλο χρονικό διάστηµα κρυβόταν σε υπόγεια µαζί µε την οικογένειά του για να γλιτώσει από τη µανία των ναζί. Για περίπου δύο χρόνια βρέθηκε κυνηγηµένος στα βουνά της Ελλάδας, συχνά χωρίς τροφή.
∆εν ξέχασε, όµως, ποτέ τη βοήθεια που τους προσέφερε ένας χριστιανός οικογενειακός τους φίλος, ο οποίος τους έδωσε µια τσάντα µε σιτάρι και ενηµέρωσε τους γονείς του ότι οι ναζί τούς είχαν επικηρύξει. Το 1967, µετά την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα, ο Βίκτωρ Βιτάλης, κυρίως λόγω των πολιτικών του διαφωνιών µε τη χούντα, έφυγε στις Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής και εγκαταστάθηκε στο Σεντ Πολ της Μινεσότα.
Οσοι τον γνώριζαν έκαναν λόγο για έναν πολύ φιλικό άνθρωπο, ο οποίος δεν δίσταζε να βοηθήσει όσους συνανθρώπους του είχαν ανάγκη. Παράλληλα, ήταν και ιδιαίτερα δραστήριο µέλος της ελληνικής αλλά και της εβραϊκής κοινότητας στην περιοχή που διέµενε. Ο ίδιος από µετριοφροσύνη δεν δεχόταν ότι ήταν επιζών του Ολοκαυτώµατος, διότι, όπως έλεγε, ποτέ δεν κλείστηκε σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Ωστόσο, ζούσε για µεγάλο χρονικό διάστηµα κυνηγηµένος από τους ναζί, και ηγέτες της Συναγωγής του Ορους της Σιών, από την οποία έχαιρε ιδιαίτερης εκτίµησης, τον έπεισαν ότι η τραγική ιστορία της οικογένειάς του πρέπει να γίνει γνωστή. Οπως του έλεγαν, σε αυτήν αποτυπώνονται οι θηριωδίες των ναζί, το σκληρό πρόσωπο του πολέµου και η απέραντη τραγωδία του Ολοκαυτώµατος. Τελικά αποφάσισε να κάνει γνωστή την ιστορία της οικογένειάς του, µιλώντας συχνά, πέρα από συναγωγές και σε σχολεία. Αν και τα γεγονότα που εξιστορούσε ήταν ιδιαίτερα δραµατικά, ο λόγος του είχε πάντοτε αγάπη για όλους τους ανθρώπους.
Νηστικοί για μέρες
Ο Βίκτωρ Βιτάλης γεννήθηκε στην Πάτρα και ήταν ο µικρότερος γιος µιας πενταµελούς οικογένειας. Ο πατέρας του ήταν έµπορος υφασµάτων. Οταν οι ναζί ξεκίνησαν να συγκεντρώνουν τους εβραϊκού θρησκεύµατος Ελληνες για να τους στείλουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ξεκίνησε η «οδύσσεια» της οικογένειάς του. Οπως ανέφερε συχνά ο ίδιος, στα βουνά, παρά το πολύ κρύο, φοβόντουσαν να ανάψουν φωτιά για να ζεσταθούν και να µαγειρέψουν µήπως τους εντοπίσουν οι ναζί. Ετσι πολύ συχνά έµεναν νηστικοί για µέρες. «Η πείνα και το κρύο µάς είχαν τσακίσει. Ο πόνος ήταν πέρα από κάθε φαντασία» σηµειώνει ο Βίκτωρ Βιτάλης στο βιβλίο «Μαρτυρίες του Ολοκαυτώµατος». Μετά τον πόλεµο ο Βίκτωρ Βιτάλης έφτιαξε τη ζωή του στην Ελλάδα, ωστόσο η χούντα των συνταγµαταρχών τον ανάγκασε να µεταναστεύσει µε την οικογένειά του (τη σύζυγό του και τα δύο από τα τρία τους παιδιά) και να εγκατασταθεί στο Σεντ Πολ της Μινεσότα, όπου ήδη έµενε η αδελφή του. Εκεί ξεκίνησε µια νέα επαγγελµατική καριέρα, ασχολούµενος µε τα λογιστικά.
