«Δούλεψα, κουράστηκα, αλλά κατάφερα να μεγαλώσω και να σπουδάσω δυο παιδιά. Και τώρα πια μπορώ να τα κοιτάξω στα μάτια! Μέσω Skype»!
Τα παραπάνω λόγια μπορεί να τα διαβάσαμε σε σκίτσο του γνωστού σε όλους μας Αρκά, όμως απεικονίζουν την πραγματικότητα. Χιλιάδες νέα παιδιά τα τελευταία χρόνια εγκαταλείπουν την Ελλάδα αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στις γωνιές του πλανήτη. Αμερική, Καναδάς, Αυστραλία, Αγγλία, Γερμανία, Σουηδία θεωρούνται οι πιο δημοφιλείς χώρες για μετανάστευση.
Και οι γονείς μένουν πίσω, να ζουν με την αγωνία αν τα παιδιά τους θα τα καταφέρουν μακριά τους, σε μια ξένη χώρα, κοιτάζοντάς τα μέσα από τις οθόνες ενός κομπιούτερ…
«Αν τα καταφέρω εδώ, μπορώ να τα καταφέρω παντού» τραγουδούσε ο Σινάτρα, ένα τραγούδι που πολλοί σιγοτραγούδησαν, καθώς προσγειωνόταν το αεροπλάνο στη Νέα Υόρκη. Πολλοί τα κατάφεραν, άλλοι προσπαθούν ακόμη, κάποιοι ονειρεύονται να επιστρέψουν κάποια μέρα πίσω.
Συναντήσαμε τη νέα γενιά ξενιτεμένων και καταγράψαμε τις αγωνίες, τους φόβους τους, αλλά και τον ενθουσιασμό τους για τη νέα σελίδα που «γράφουν» στο βιβλίο της ζωής τους.
Επιστήμονες, ηθοποιοί, καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, όλοι ξεκινούν με ένα κοινό στόχο. Μια καλύτερη ζωή, κάτι παραπάνω από αυτά που κατάφεραν ή δεν κατάφεραν στην πατρίδα.
Ο Σταύρος Μαρκαλάς, 36 ετών, είναι ηθοποιός. Πριν 4 χρόνια άρχισε να «φλερτάρει» με την ιδέα της ξενιτιάς. Πριν δυο μήνες πήρε τη βαλίτσα του και μπήκε στο αεροπλάνο για Νέα Υόρκη.
«Εφτασα στις 3 τα ξημερώματα. Ηταν η πρώτη φορά που ερχόμουν στην Αμερική. Ηρθα στην Αστόρια σε γνωστό μου. Στάθηκα τυχερός γιατί με βοήθησε να βρω γρήγορα σπίτι, δωμάτιο για την ακρίβεια». Οταν πρωτοήρθε σκεφτόταν αν θα μπορέσει να ζήσει σε μια ξένη, μεγάλη χώρα. «Αν θες πολύ να μείνεις όλα τα άλλα είναι ρομαντικά»!
Ο Σταύρος σπούδασε Θέατρο στην «Πράξη 7» και τα τελευταία χρόνια έπαιξε σε αρκετές παραστάσεις και σήριαλ, δίπλα σε γνωστά ονόματα του χώρου. «Στην Ελλάδα μάθαμε να ζούμε έτσι, με την κρίση. Και ενώ πήγαινα καλά επαγγελματικά, ήθελα κάτι περισσότερο. Μ’ αρέσει ο τρόπος που κάνουν θέατρο και τηλεόραση εδώ στην Αμερική. Μ’ αρέσει και ο τρόπος ζωής. Υπάρχει έντονα η αίσθηση γύρω σου ότι υπάρχουν πολλές ευκαιρίες αν φερθείς έξυπνα. Και αν δουλέψεις, ζεις καλά. Οι άνθρωποι εδώ δείχνουν προθυμία και σε βοηθάνε. Είναι πολύ συγκινητικό το πόσο βοηθάει ο κόσμος».
Ο 36χρονος ηθοποιός στην Ελλάδα συμμετείχε σε 17 παραστάσεις, 5 σίριαλ, σε διαφημιστικά σποτ και ταινίες μικρού μήκους. Δούλεψε δίπλα στους Πέτρο Φιλιππίδη, Βλαδίμηρο Κυριακίδη και Γιάννη Μπέζο. Μόλις τον πρώτο μήνα της διαμονής του στη Νέα Υόρκη κλήθηκε σε οντισιόν για παράσταση στο «Carnegie Hall». Τον δέχθηκαν και τώρα ετοιμάζεται για την πρώτη του παράσταση τον Οκτώβριο.
Πριν δύο χρόνια, ο Λάζαρος Θεοδωρακόπουλος, 31 ετών, «άφησε» τη Θεσσαλονίκη όπου σπούδασε Θέατρο στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και Βιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και αποφάσισε να διασχίσει τον Ατλαντικό.
«Ηρθα εδώ γιατί αυτά που ήξερα και είχα σπουδάσει έως τώρα δεν μου έφταναν. Ηθελα να εκπαιδευτώ στην τεχνική υποκριτικής Meisner, έτσι γράφτηκα στο William Esper Studio στο Μπρούκλιν».
Η αλλαγή, οι ρυθμοί της μεγαλούπολης, η πολυκοσμία ήταν κάτι πρωτόγνωρο γι’ αυτόν. «Οταν ήρθα στη Νέα Υόρκη έπαθα σοκ. Με κούραζε. ‘Πως αντέχετε και μένετε τόσα χρόνια εδώ’, έλεγα στους συγκατοίκους μου. Η πόλη αυτή είναι πολύ ακριβή σε σχέση με την Ελλάδα. Αν έχεις καλή δουλειά μπορείς να ανταπεξέλθεις. Βέβαια, η ζωή είναι πιο μοναχική εδώ. Ο κόσμος μένει σε μια τεράστια πόλη, γι’ αυτό είναι μοναχικός. Δεν έκανα εύκολα φίλους εδώ. Υπάρχουν πολλές κουλτούρες. Είναι δύσκολο να ενταχθείς στον τρόπο ζωής τους. Από την άλλη, μου αρέσει αυτό γιατί γνωρίζεις νέα πράγματα».
-Τι σου λείπει πιο πολύ από την Ελλάδα;
«Οι φίλοι μου, η οικογένειά μου. Θέλω να μείνω εδώ για μερικά χρόνια και μετά να γυρίσω πίσω. Μου λείπει η φύση, η ησυχία, η θάλασσα. Μου λείπει η ευκολία με την οποία γνωρίζω κόσμο στην Ελλάδα».
Από την άλλη, η σύγκριση είναι μοιραία. «Στην Αμερική όλοι συνυπάρχουν μαζί αρμονικά και ευγενικά. Οταν γύρισα στην Ελλάδα για διακοπές μου φαίνονταν όλοι οι άνθρωποι ίδιοι, σε συνήθειες και εμφάνιση. Εδώ, υπάρχει η αίσθηση ότι μπορείς να κάνεις πράγματα. Υπάρχει αυτή η αύρα. Η Νέα Υόρκη με ελκύει. Αν κάνω παράσταση θα την κάνω στα αγγλικά. Εδώ απευθύνεσαι σε πολύ κόσμο. Εχεις 50 Ελλάδες να κάνεις περιοδεία».
Ο παππούς της ήρθε το 1921 στην Αμερική. Δούλεψε ως ανθρακωρύχος στη Γιούτα. Σχεδόν έναν αιώνα αργότερα η ίδια ακολούθησε τα βήματά του, για ένα καλύτερο μέλλον. «Το 2004 ο πατέρας μου έφερε εμένα και τον αδελφό μου στις ΗΠΑ για να μας πολιτογραφήσει και μας ‘έσωσε’. Ηρθα με τον άντρα μου την 11η Σεπτεμβρίου του 2017» μας λέει η 29χρονη Αναστασία Θανασούλα, η οποία σπούδασε γεωπόνος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.
«Μένω στην Αστόρια, μια ελληνική συνοικία. Βγαίνω στο δρόμο και ακούω Ελληνικά, πάω στο σούπερ μάρκετ και ψωνίζω ελληνικά προϊόντα. Δε μου λείπει τόσο η Ελλάδα όσο θα μου έλειπε αν ζούσα πιο βαθιά μέσα στην Αμερική. Σε αυτό με βοήθησαν και οι φίλοι που έκανα εδώ. Με βοήθησαν να αφομοιωθώ καλύτερα. Κουβαλάμε τις ελληνικές μας συνήθειες. Μετά τη δουλειά θα πάμε για έναν καφέ ή για ένα ποτάκι, μαζευόμαστε σε σπίτια, παίζουμε τα επιτραπέζιά μας, βλέπουμε τις ταινίες μας».
Πόσο εύκολη όμως ήταν η εγκατάσταση, η εύρεση εργασίας; «Συγκατοικούμε με ένα ακόμη ζευγάρι. Ημουν τυχερή. Βρήκα αμέσως δουλειά και πριν ακόμη κλείσουμε χρόνο στην Αμερική έχουμε βρει τους ρυθμούς της καθημερινότητας. Πρώτη φορά έχουμε λεφτά στην τσέπη μας. Η Νέα Υόρκη σου δίνει τον αέρα να θες να κάνεις πράγματα. Καλύτερα να πηγαίνεις στην Ελλάδα ένα μήνα σαν κύριος παρά να ψωμολυσσάς τους άλλους έντεκα».
Η ίδια αναφέρεται και στην τραγωδία των τελευταίων ημερών. «Τέτοιες στιγμές θα προτιμούσα να είμαι στην Ελλάδα και να βοηθήσω όπου μπορώ. Οσο και να λέμε συνεχώς για τα αρνητικά των Ελλήνων, στις δύσκολες στιγμές γινόμαστε ένα και βοηθάμε. Οσο υπάρχουν Ελληνες σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, δεν θα αφήσουμε ποτέ να καταστραφεί η χώρα μας».
Εχουμε δει πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που ήρθαν να σπουδάσουν, έμειναν μερικά χρόνια και κάποια στιγμή θέλησαν να γυρίσουν στην πατρίδα. Μετά όμως ήρθε η κρίση. Και τους ανάγκασε να ξαναφύγουν. Μια από αυτές τις περιπτώσεις είναι και ο Νικόλαος Μπασούκος ο οποίος εμπορεύεται βιολογικό ποιοτικό λάδι από την Ελλάδα.
Ηρθε στη Νέα Υόρκη το 2002 να σπουδάσει χρηματοοικονομικά. Γύρισε πίσω το 2004 και το 2005 επέστρεψε στη Νέα Υόρκη για να μείνει μόνιμα. Το 2015 ξαναγύρισε στην Ελλάδα «στο φόρτε της κρίσης», όπως μας λέει. «Η Ελλάδα έχει πολλές ευκαιρίες για όσους έχουν ζήσει στο εξωτερικό και ξέρουν τι γίνεται στον Κόσμο, βλέπουν τι ευκαιρίες υπάρχουν».
Και ξανά πάλι πίσω στη Νέα Υόρκη το 2016. «Οπου γης και πατρίς. Η ελληνική γη έχει μια διαφορετικότητα. Η Νέα Υόρκη είναι από τις πιο ακριβές πόλεις. Οποιος μετανάστης έρχεται εδώ θεωρείται δεύτερος πολίτης. Τα μέτρα και τα σταθμά της είναι κυρίως οικονομικά και μετά πολιτισμικά. Οι ρυθμοί αυτής της πόλης είναι γρήγοροι γι’ αυτό πολλοί που έρχονται ή φεύγουν ή έχουν δυσκολίες να προσαρμοστούν. Η Νέα Υόρκη είναι τεράστιο σχολείο για τον Ελληνα. Οι Ελληνες διαπρέπουν, δε θέλουν να μένουν στάσιμοι».
Γεννήθηκε στην Αμερική αλλά όταν ήταν 4 χρόνων γύρισε στην Πάφο της Κύπρου από όπου κατάγεται. Ο λόγος για τον Γιώργο Τομαρίδη, απόφοιτο Μηχανολογίας με σπουδές στην Αγγλία. Βρίσκεται τρία χρόνια στις ΗΠΑ.
«Αποφάσισα να ξενιτευτώ λόγω του αδελφού μου που ήρθε στην Αμερική το 2007 αλλά και κυρίως λόγω της κρίσης. Τα τελευταία 2,5 χρόνια εργάζομαι σε αντιπροσωπεία αυτοκινήτων. Ο κλάδος που εργάζομαι είναι απαιτητικός. Με βοήθησαν όμως με τεχνογνωσία για να γίνω καλύτερος στο αντικείμενό μου».
Και πώς είναι η ζωή εδώ; «Μέχρι να συνηθίσω τον τρόπο ζωής πέρασε ένα διάστημα. Η αλήθεια είναι πως με τους ρυθμούς της πόλης αυτής δεν έχω χρόνο ούτε αξιοθέατα να δω. Ομως, έκανα φίλους που με στήριξαν περισσότερο και από οικογένεια. Νοσταλγώ την Κύπρο, πεθύμησα τα στέκια μου, τους φίλους μου εκεί. Η Αμερική δε θέλει κόπο, θέλει τρόπο. Η ζωή είναι ακριβή για τα δεδομένα τα δικά μου, όμως ζω με αξιοπρέπεια. Εχω συγγενείς εδώ. Δεν με βοήθησαν. Ο,τι έκανα το έκανα μόνος μου. Τι συμβουλή θα έδινα σε όποιον σκέφτεται να έρθει; Να το σκεφθεί δύο και τρεις φορές πριν το κάνει και να μη ρισκάρει εάν δεν έχει εξασφαλίσει την πράσινη κάρτα».
Από το Ιόνιο στον Ατλαντικό. Ο Γιώργος Τριβιζάς ταξίδεψε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο από τη Ζάκυνθο. Στην Ελλάδα σπούδασε Φυσική και έκανε μεταπτυχιακό στη Χημεία και Τεχνολογία Υλικών ενώ σκέφτεται να κάνει ακόμη ένα μεταπτυχιακό στη Νέα Υόρκη «γιατί αυτό θα με βοηθήσει να βρω πιο εύκολα δουλειά». Πώς όμως αποφάσισε να αφήσει μια ήρεμη ζωή στο νησί και να έρθει στη Νέα Υόρκη;
«Η μητέρα μου είχε την υπηκοότητα και την έδωσε σε μένα και στην αδελφή μου η οποία βρίσκεται ήδη έξι χρόνια στην Αμερική. Ετσι ήταν πιο εύκολο για μένα να αποφασίσω να φύγω και να βρω δουλειά στον τομέα μου. Η Νέα Υόρκη είναι καλύτερη από ό,τι περίμενα. Πίστευα πως θα είχε περισσότερο χάος και φασαρία» μας λέει.
«Ο κόσμος εδώ είναι ευγενέστατος. Εγώ είμαι από νησί. Παρ’ όλα αυτά προσαρμόστηκα εύκολα. Εκεί που αργώ να προσαρμοστώ είναι στις μετακινήσεις και στο χρόνο για να πας κάπου. Μου λείπουν οι γονείς μου, οι φίλοι, ο ήλιος και η θάλασσα. Βέβαια, η γραφειοκρατία εδώ είναι χειρότερη κι από την Ελλάδα αφού ενώ είχα την υπηκοότητα δυσκολεύτηκα να βγάλω social security. Επρεπε να αποδείξω ότι έζησα είκοσι χρόνια στην Ελλάδα».
Η Λαφίνα Επταμινιτάκη, 30 ετών, είναι αρχιτέκτονας και exhibition designer. Ηρθε στη Νέα Υόρκη πριν δυο χρόνια μετά από μεταπτυχιακές σπουδές στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Δανίας στην αρχιτεκτονική και τέχνη.
Εχει δουλέψει σε διάφορους οργανισμούς όπως το Solomon Guggenheim R. Museum, Store front for Art and Architecture, ενώ τους τελευταίους μήνες εργάζεται στους MOS Architects, ένα γραφείο στο Μανχάταν με μεγάλο σχεδιαστικό εύρος και επιστημονική έρευνα. Είναι ιδρυτικό μέλος του ατελιέ «Atthis» στην Ελλάδα που φέτος βραβεύτηκε στα διεθνή αρχιτεκτονικά βραβεία ΔΟΜΕΣ 2018 με έπαινο για την καλύτερη μελέτη των ετών 2013-2017.
«Πάντα ήθελα να ταξιδέψω, να βιώσω άλλες κουλτούρες. Αυτό που με κινητοποίησε επαγγελματικά ήταν οι διαφορετικοί ρυθμοί ζωής της Νέας Υόρκης. Αυτή η πόλη σε προκαλεί συνεχώς να εξελιχθείς σε ατομικό επίπεδο διότι συναντάς και συναναστρέφεσαι με ανθρώπους πραγματικά αφοσιωμένους σε αυτό που έχουν επιλέξει να κάνουν. Μπορείς να γνωρίσεις προσωπικότητες με φοβερές ικανότητες που σε ένα άλλο περιβάλλον θα φάνταζαν περίεργοι ή περιθωριακοί». Η ίδια μας λέει πως προσαρμόστηκε αρκετά γρήγορα στους ρυθμούς της πόλης. Σε αυτό συνετέλεσε και το γεγονός ότι είχε κάποιους φίλους στη Νέα Υόρκη.
«Πάραυτα δε, θεωρώ πως είναι δύσκολή η προσαρμογή σε μια πόλη όπου οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν επιλέξει να έρθουν σε αυτήν έχουν κατά κάποιο τρόπο έναν κοινό στόχο με σένα, γεγονός που αδιαμφισβήτητα σας φέρνει πιο κοντά. Επίσης, η πολυπολιτισμικότητα του αστικού κέντρου, η συγκέντρωση ανθρώπων από διαφορετικές κουλτούρες και η ομαλή συνύπαρξή τους, δημιουργεί μια κοινώς αποδεκτή ανομοιογένεια, χαρακτηριστικό που ευνοεί την αποδοχή όποιας διαφορετικότητας».
-Τι σου λείπει περισσότερο από την Ελλάδα;
«Η ελληνική γλώσσα. Η γλώσσα είναι το μέσο που χαρακτηρίζει τη σκέψη και πιστεύω πως μιλώντας αγγλικά η έκφρασή μου είναι διαφορετική. Μετά από κάποια χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας στο εξωτερικό θα ήθελα να γυρίσω πίσω. Θεωρώ πως τα χρόνια μου στο εξωτερικό ήταν και είναι καθοριστικά στη διαμόρφωση της αντίληψής μου για την αρχιτεκτονική αλλά και τη ζωή, γι᾽ αυτό αν ένα πράγμα προτείνω στους φίλους μου στην Ελλάδα είναι να ταξιδέψουν, έτσι ίσως μπορέσουμε να διακρίνουμε ευκολότερα τις ευκαιρίες αλλά και τις ανάγκες της χώρας μας».
Ο κ. Νίκος Αλεξίου, διατηρεί μεσιτικό γραφείο στην Αστόρια για περισσότερα από 30 χρόνια. «Είναι λυπηρό αυτό που συμβαίνει. Τα τελευταία 4-5 χρόνια είδαμε πολλούς νέους και σπουδαγμένους να εγκαταλείπουν την Ελλάδα για μια νέα ζωή».
Πόσο εύκολο όμως είναι για κάποιον που έρχεται στη Νέα Υόρκη για ένα νέο ξεκίνημα να νοικιάσει ένα σπίτι; «Οι ιδιοκτήτες εδώ θέλουν χαρτιά, θέλουν να τους δείξεις ότι βγάζεις χρήματα, ότι έχεις δουλειά και κάνεις φορολογική δήλωση. Είναι πολύ δύσκολο να νοικιάσουν σπίτι. Εμείς, τους βοηθάμε όπως και όσο μπορούμε. Απευθυνόμαστε σε Ελληνες ιδιοκτήτες που ίσως θέλουν να τους εξυπηρετήσουν. Είναι δύσκολο γιατί οι περισσότεροι έρχονται με τρίμηνες βίζες που λήγουν».
Ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου «Σταμάτης» μας μίλησε για το «κύμα» νέων παιδιών που του χτυπάνε συχνά την πόρτα ζητώντας δουλειά. «Χωρίς λεφτά, έρχονται από την Ελλάδα και κάνουν ό,τι δουλειά βρουν για να ζήσουν. Στα εστιατόρια, στις οικοδομές. Οι ηλικίες που βλέπω είναι 25 έως 35 ετών. Η Αμερική είναι μια … ‘αναγκαστική προσγείωση’. Η ζωή εδώ δεν είναι εύκολη, τα έξοδα είναι πολλά, τα ενοίκια ακριβά. Ομως οι περισσότεροι προσαρμόζονται για να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα. Αν κάποιος είναι εργατικός θα επιζήσει, θα επιβιώσει εδώ. Η Αμερική θέλει δουλειά».
