Σε χώρες όπως το Ιράν και η Βόρεια Κορέα έχουν επιβληθεί κυρώσεις για τα πυρηνικά τους προγράμματα που υπερβαίνουν τα επιτρεπτά όρια εμπλουτισμού ουρανίου και για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν παραμένουν εγκλωβισμένες σε διαπραγματεύσεις που νωρίτερα είχαν καταλήξει σε αδιέξοδο. Επίσης, δεν σημειώθηκε πρόοδος με τη Βόρεια Κορέα που γύρισε την πλάτη της στο αίτημα της διάλυσης του πυρηνικού της οπλοστασίου.
Ωστόσο, υπάρχει μια χώρα που όχι μόνο κατασκεύασε πυρηνικά όπλα για τον εαυτό της χωρίς καμία επίσημη αναγνώριση, αλλά και τα κατάργησε οικειοθελώς πριν από δεκαετίες.
Η παλιά κυβέρνηση του απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής είχε συμμετάσχει στην έρευνα και ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής (WMD) από τη δεκαετία του 1940 έως τη δεκαετία του 1990.
Το 1989, ωστόσο, η απόφασή της να τερματίσει το πυρηνικό πρόγραμμα έκανε τη Νότια Αφρική τη μόνη χώρα που κατασκεύασε πυρηνικά όπλα και τα εγκατέλειψε οικειοθελώς. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1993, η χώρα τερμάτισε επίσης τα βιολογικά, χημικά και πυραυλικά της προγράμματα, καταργώντας έτσι κάθε μορφή όπλων μαζικής καταστροφής.
Η Νότια Αφρική στηρίζει την μη διάδοση των πυρηνικών
Ο τότε Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Frederick William de Klerk επαλήθευσε αυτό που υποπτευόταν για χρόνια στις 24 Μαρτίου 1993, ότι η κυβέρνησή του εργαζόταν σε ένα άκρως απόρρητο έργο και είχε αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Είχε δηλώσει ότι η Νότια Αφρική είχε παραγάγει έξι ατομικές βόμβες σε μια από τις πιο διαβόητες ομιλίες στο κοινοβούλιο της χώρας σε ολόκληρη την ιστορία της. Είπε επίσης ότι οι βόμβες είχαν καταστραφεί και ότι η πυρηνική ανάπτυξη της χώρας είχε σταματήσει για στρατιωτικές ανάγκες.
Στη συνέχεια, σε μια σημαντική τροπή των γεγονότων, η Νότια Αφρική έγινε μέρος της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (Non Proliferation Treaty) και έτσι έγινε η πρώτη χώρα που κατασκεύασε πυρηνικά όπλα, τα κατέστρεψε χωρίς καμία προειδοποίηση και στη συνέχεια εντάχθηκε στη συμμαχία της συνθήκης με στόχο τη μη διάδοση. των πυρηνικών όπλων.
Η Νότια Αφρική αφού κατέστρεψε τα πυρηνικά όπλα που κατασκευάστηκαν υπό την κυβέρνηση του απαρτχάιντ άρχισε να υπερασπίζεται τον αφοπλισμό και τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων στη μετά το απαρτχάιντ εποχή.
Επίσης, ηγήθηκε της προσπάθειας για τη θέσπιση της Συνθήκης της Pelindaba και της Αφρικανικής Επιτροπής για την Πυρηνική Ενέργεια που συστάθηκε με σκοπό τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των κρατών μερών με τις δεσμεύσεις τους στη Συνθήκη. Το 1999, προσχώρησε επίσης στη Συνθήκη για την Ολοκληρωμένη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT).
Ωστόσο, η Νότια Αφρική είχε επινοήσει και κατασκευάσει τον πρώτο πυρηνικό εκρηκτικό μηχανισμό της μέχρι το 1982.
Διέθετε έξι βόμβες, η καθεμία περιείχε 55 κιλά ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού (HEU) και ήταν σε θέση να πραγματοποιήσει έκρηξη ισοδύναμη 19 κιλοτόνων TNT, μέχρι το 1989. Όταν ο De Klerk έκανε επίσημη ανακοίνωση στο κοινοβούλιο για την καταστροφή όλων των πυρηνικών βομβών, παραχώρησε επίσης στον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA) απεριόριστη πρόσβαση στην πυρηνική τοποθεσία προκειμένου να επιβεβαιώσουν τους ισχυρισμούς του.
Για ποιούς λόγους παρέδωσε τα πυρηνικά της όπλα;
Μόνο τέσσερις χώρες έχουν παραδώσει τα πυρηνικά όπλα στην ιστορία. Και τρεις από αυτές, η Λευκορωσία, το Καζακστάν και η Ουκρανία, το έκαναν επειδή αυτά τα πυρηνικά όπλα τα κληρονόμησαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση, αλλά αυτές οι χώρες δεν είχαν τους πόρους για να τα ελέγξουν και να τα διατηρήσουν.
Επίσης, άλλος ένας λόγος είναι ότι επιθμούσαν την υποστήριξη των ΗΠΑ και εγγυήσεις ασφαλείας από την Ρωσία. Αν η Ουκρανία και το Καζακστάν είχαν διατηρήσει τα οπλοστάσια στο έδαφός τους, θα είχαν γίνει η τρίτη και η τέταρτη πυρηνική δύναμη στον κόσμο, αντίστοιχα.
Η Νότια Αφρική ανέπτυξε πυρηνικά όπλα ως αποτέλεσμα της αβεβαιότητας που δημιουργήθηκε από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, μια οργάνωση πρώην κομμουνιστικών χωρών.
Μετά την απο-αποικιοποίηση, οι εμφύλιες διαμάχες που αναπτύχθηκαν στις γειτονικές χώρες, απειλούσαν την εθνική ασφάλεια της Νότιας Αφρικής, η οποία δεν υποστηριζόταν από καμία από τις δύο μεγάλες δυνάμεις, ΗΠΑ και Ρωσία.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής αποφάσισε να κατασκευάσει μια ατομική βόμβα για τη δική της ασφάλεια.
Τους λόγους για τη διάλυση αυτών των ατομικών όπλων έδωσε ο De Klerk στην ομιλία του στο κοινοβούλιο. Ανέφερε την εκεχειρία στην Αγκόλα, την αναχώρηση 50.000 Κουβανών στρατιωτών από την Αγκόλα και την τριμερή συμφωνία για την ανεξαρτησία της Ναμίμπια.
Σημείωσε επίσης ότι η πτώση του Τείχους του Βερολίνου, το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης κατέστησαν αναγκαία το τέλος του πυρηνικού προγράμματος της Νότιας Αφρικής.
Υπό αυτές τις συνθήκες, παρατήρησε ο τότε Πρόεδρος, η πυρηνική αποτροπή είχε γίνει εμπόδιο στους εξωτερικές σχέσεις της Νότιας Αφρικής και στην πλήρη ενσωμάτωσή της με τον σύγχρονο κόσμο για το δικό της συμφέρον.
