Στο σύγχρονο περιβάλλον του ναυτικού πεδίου μάχης, το ραντάρ δεν αποτελεί πλέον το μοναδικό αισθητήρα για τον εντοπισμό απειλών.
Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες έχουν κάνει τη δυναμική εμφάνισή τους τα ηλεκτροπτικά συστήματα είτε αυτά αφορούν κάμερες ημέρας είτε κάμερες που λειτουργούν στο υπέρυθρο φάσμα.
Αυτό που προσφέρουν τα Ε/Ο συστήματα σε σχέση με τα ραντάρ είναι η παθητική του λειτουργία χωρίς να ενεργοποιούν τα συστήματα υποστήριξης του αντιπάλου ενώ λειτουργούν και χωρίς να υπόκειται σε παρεμβολές.
Ένα αναμφίβολο παράδειγμα της ανωτέρω προσέγγισης αποτελεί και η τεχνολογία των ηλεκτροοπτικών συστημάτων που σήμερα έχει κατακλύσει την διεθνή παγκόσμια αμυντική αγορά με συστήματα τα οποία δίνουν την δυνατότητα στον χρήστη για έγκαιρη ταυτοποίηση αιτιών και συνθηκών στο περιβάλλον των θαλασσίων επιχειρήσεων και συνάμα στην αύξηση του πλαισίου της θαλάσσιας ασφάλειας.
Στις επόμενες παραγράφους θα προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε τα θετικά αλλά και αρνητικά σημεία της χρήσης των ηλεκτροοπτικών συστημάτων στο θαλάσσιο αμυντικό γίγνεσθαι ενώ ταυτόχρονα θα επιχειρήσουμε να προσδώσουμε στον αναγνώστη μια ρεαλιστική μορφή του δεδομένου χρήσεως των συστημάτων αυτών στο περιβάλλον κλειστών θαλασσίων υδάτων ή πελαγικών περιοχών όπως το Αιγαίο ή ακόμα και η Ανατολική Μεσόγειος.
Θεωρητικό Υπόβαθρο
Η ηλεκτρο-οπτική (electro-optics) είναι η εφαρμοσμένη επιστήμη η οποία ουσιαστικά ασχολείται με το ευρύτερο αντικείμενο των συστημάτων και τεχνικών της απόκτησης, επεξεργασίας, αποθήκευσης και απεικόνισης των πληροφοριών του οπτικού τμήματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας(υπέρυθρο, ορατό και υπεριώδες φάσμα).
Με τον όρο δε ηλεκτροοπτική εννοούμε την αλλαγή του δείκτη διάθλασης του φωτός όταν αυτό προσπίπτει σε κάποιο υλικό. Αυτός προκαλείται από δυνάμεις οι οποίες αλλοιώνουν την θέση, προσανατολισμό ή σχήμα των molecules του υλικού και μας προσδίδουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Το πιο απλό EOM υλικό αποτελείται από ένα κρύσταλλο και είναι το Lithium Niobate του οποίου ο δείκτης διάθλασης του φωτός είναι συνάρτηση του μεγέθους του τοπικού ηλεκτρικού φορτίου στην ευρύτερη περιοχής.
Η ανάπτυξη ηλεκτρο-οπτικών συστημάτων, ιδιαίτερα αυτών της υπέρυθρης εικονοληψίας και των συστημάτων laser, οφείλεται πρωτίστως στις αυξανόμενες απαιτήσεις των στρατιωτικών εφαρμογών (επιτήρηση, αναγνώριση, παρακολούθηση στόχων, έγκαιρη προειδοποίηση, ναυτιλία, νυκτερινά συστήματα σκόπευσης, συστήματα διεύθυνσης βολής και κατεύθυνσης βλημάτων, κτλ).
Η χρήση της τεχνολογίας των ηλεκτρο-οπτικών αυξάνει υπό κατάλληλες προϋποθέσεις την ακρίβεια και αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων συστημάτων έρευνας, αναγνώρισης και στοχοποίησης, ιδιαίτερα σε μεσαίες και κοντινές αποστάσεις.
Η ηλεκτροοπτική συσκευή (ΕΟΜ - Electro Optic Modulator) είναι μια οπτική συσκευή στην οποία ένα στοιχείο ελέγχου ηλεκτρομαγνητικών παλμών εκμεταλλεύεται το φαινόμενο της ηλεκτροοπτικής για να μετασχηματίζει μια δέσμη φωτός και να λαμβάνει τα επιθυμητά αποτελέσματα εικόνας σε ένα υπολογιστή (screen).
Η διαμόρφωση που χρησιμοποιεί για το φως προέρχεται είτε από την φάση, είτε από την συχνότητα είτε και από το πλάτος ή πολικότητα του σήματος της δέσμης και εκτείνεται στην περιοχή των gigahertz.
Επιχειρησιακά Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα των EO/IR συστημάτων
Η αρχή λειτουργίας των συστημάτων αυτών βασίζεται στο γεγονός ότι κάθε σύστημα, πηγή ή γενικά οτιδήποτε θέλουμε να ερευνήσουμε έχει θερμοκρασία πάνω από αυτή του απολύτου μηδενός που είναι ως γνωστόν στους -273 βαθμούς της κλίμακας Κελσίου.
Όντας λοιπόν πάνω από αυτή την θερμοκρασία εκπέμπει ενέργεια με την μορφή τι άλλο της γνωστής μας ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Όσο λοιπόν υψηλότερη είναι η θερμοκρασία του τόσο περισσότερη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία εκπέμπει και κατά συνέπεια το μήκος κύματος της εκπεμπόμενης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας μετατοπίζεται σε μικρότερα μήκη κύματος.
Όπως εύκολα αντιλαμβανόμαστε ένα πλοίο στην επιφάνεια της θάλασσας έχει αρκετές πηγές θερμότητας που εκπέμπουν ενέργεια.
Για παράδειγμα αναφέρουμε τις εξαγωγές των καυσαερίων του, τα ραντάρ ναυτιλίας που πάντοτε δουλεύουν, τα ραντάρ διεύθυνσης βολής ή αέρος που ενδεχομένως να έχει, ο φωτισμός του αν είναι πολεμικό μικρός ή αν είναι εμπορικού τύπου μεγάλος καθώς και οι επιφάνειες οι οποίες θερμαίνονται που λόγω της ταχύτητάς του μπορεί να είναι το ρύγχος του, τα πτερύγιά του αλλά και οι εξαγωγές των καυσαερίων άνωθεν της ισάλου του σκάφους.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το πλοίο αυτό να είναι ορατό από μίλια μακριά ακόμα και αν προσπαθεί να είναι ανεντόπιστο ή έχει κατασκευαστεί με τεχνολογία stealth.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν από τις ανωτέρω απλές ηλεκτρονικές θεωρίες και συμπεράσματα ότι τα συστήματα ηλεκτροοπτικών (EO - Electrooptics) καθίστανται από την φύση τους παθητικά και έχουν τακτικά και επιχειρησιακά πλεονεκτήματα που τα παραδοσιακά συστήματα δεν κατέχουν.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι καταδεικνύουν την επερχόμενη απειλή πολύ γρήγορα και αντιλαμβάνονται /ταυτοποιούν τον αντίπαλο χωρίς αυτά να γίνονται ορατά για την ύπαρξή τους, ενώ ταυτόχρονα προστατεύουν από τις επιθέσεις ηλεκτρονικού πολέμου καθόσον τις αποκαλύπτουν πολύ έγκαιρα και αποτελεσματικά δίνοντας την δυνατότητα για άμεση εφαρμογή αντιμέτρων.
Παρόλα αυτά με την εφαρμογή των ηλεκτροοπτικών συστημάτων δεν σημαίνει ότι ανακαλύψαμε την «Δαμόκλειο Σπάθη» και μπορούμε πλέον να πανηγυρίζουμε για την επιτυχή αποκάλυψη όλων των επιχειρησιακών μας αντιπάλων.
Όπως κάθε σύστημα έχει πλεονεκτήματα έτσι έχει και τρωτά σημεία που στην περίπτωση του IR (Infra Red) είναι τα γνωστά προβλήματα της απορρόφησης (absorption) και σκέδασης (scattering) της ατμόσφαιρας. Είναι σε όλους γνωστό ότι κατά την εκπομπή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας κάποιες συχνότητες πολύ εύκολα απορροφώνται από την ατμόσφαιρα οι οποίες περιέχει μεγάλες ποσότητες νερού και διοξειδίου του άνθρακα.
Τα δύο αυτά συστατικά ευθύνονται για την τέλεια απορρόφηση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και την μη παροχή καμίας ένδειξης στο ηλεκτροοπτικό μας.
Για παράδειγμα αν έχουμε ένα ραντάρ που εκπέμπει σε συχνότητα τέτοια που έχει αντίστοιχο μήκος κύματος τα 4μm τότε στο ηλεκτροοπτικό μας δεν θα δούμε ποτέ την απεικόνιση της θερμότητάς του γιατί θα υπάρχει 100 τοις εκατό απορρόφηση από την ατμόσφαιρα.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν αμέσως ότι μπορούμε «να κρυφτούμε καλά» και από τα ηλεκτροοπτικά αρκεί να γνωρίζουμε καλά την συχνότητα λειτουργίας των συσκευών μας και ταυτόχρονα να ενεργοποιούμε σε περιβάλλον επιχειρήσεων μόνο εκείνες τις συσκευές οι οποίες θα μας διατηρούν ανεντόπιστους από τους εν δυνάμει αντιπάλους μας.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι δεν υπάρχει καθόλου απορρόφηση από την ατμόσφαιρα από 3-5μm (Infra Red MIR), 8-14μm (Infra Red FAR) και στην περιοχή NIR η οποία είναι μεταξύ του 1-1.5μm. Άρα στις περιοχές αυτές μεταδίδεται η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και τα ηλεκτροοπτικά λειτουργούν άκρως επιχειρησιακά.
Στις υπόλοιπες περιοχές δεν υπάρχει ικανοποιητική λειτουργία και άρα μπορούμε να «κρύψουμε» τις επιχειρησιακές ικανότητές μας. Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι τα ηλεκτροοπτικά συστήματα έχουν ως δύο βασικά μειονεκτήματα την σκέδαση και την απορρόφηση και άρα δεν μπορούν να λειτουργήσουν καλά σε όλες τις καιρικές συνθήκες.
Για παράδειγμα δεν λειτουργούν σε περιβάλλον ομίχλης ή ισχυρού κυματισμού (όπου η σκόνη νερού από την θαλάσσια επιφάνεια διαχέεται στην ατμόσφαιρα και αυξάνει τα επίπεδα υγρασίας) έχοντας συνέπειες στις αποστάσεις εντοπισμού που σε τέτοιες καταστάσεις μπορεί να είναι και κάτω από τα 3 ναυτικά μίλια.
Στις συνθήκες αυτές τα ηλεκτροοπτικά συστήματα λειτουργούν ως δευτερεύοντα συστήματα επιχειρησιακής αναγκαιότητας ενώ τα ραντάρ αντιδρούν πολύ καλύτερα φτάνοντας τα 10-15 ναυτικά μίλια σε αντίστοιχες καταστάσεις καιρού.
Συγκεκριμενοποιώντας λοιπόν την ανωτέρω επιχειρησιακή ανάλυση στο σύστημα που κατά κόρον χρησιμοποιείται στην Ανατολική Μεσόγειο, το MIRADOR, αυτό διαθέτει τέσσερεις ηλεκτροοπτικούς αισθητήρες που καλύπτουν και το ορατό αλλά και το IR φάσμα εκπομπής.
Μια έγχρωμη κάμερα στο ορατό φάσμα για επιτήρηση, εντοπισμό και αναγνώριση, μια ασπρόμαυρη κάμερα για το ορατό φάσμα για εγκλωβισμό, μια κάμερα για επιτήρηση, εντοπισμό και εγκλωβισμό στο IR φάσμα και ένα αποστασιόμετρο laser.
Το μεγάλο βέβαια τακτικό και επιχειρησιακό πλεονέκτημα είναι ότι παραμένουν ανεντόπιστα (ανήκουν στην κατηγορία των παθητικών συστημάτων) και κατά συνέπεια δίνουν την δυνατότητα να χρησιμοποιούνται κατά κόρον αντί των ραντάρ κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων ή σε επιχειρήσεις αναγνώρισης, ταυτοποίησης και παρακολούθησης ασύμμετρων απειλών / στόχων στα πλαίσια της θαλάσσιας ασφάλειας.
Πως θα μπορούσε όμως κανείς αν δεν είχε ηλεκτροοπτικό σύστημα να απέφευγε τον εντοπισμό του;
Είναι δυνατόν να μείνεις ανεντόπιστος κατά την διάρκεια πραγματικών επιχειρήσεων;
Η απάντηση δεν είναι δύσκολη αφού σε πειραματισμούς που έκανε μεγάλη Ολλανδική εταιρεία του χώρου των αμυντικών συστημάτων και εφαρμογών, ο οργανισμός TNO, μελέτησε την επίδραση του περιβάλλοντος στο θαλάσσιο περιβάλλον και εν πολλοίς αναφέρει ότι αν ένα πλοίο ή μικρό σκάφος τοποθετηθεί μπροστά από μια ξηρά στην οποία πίσω υπάρχουν οικισμοί (κατά συνέπεια μεγάλες πηγές ενέργειας - θερμότητας από τα σπίτια, τα αυτοκίνητα και την φωταγώγηση της περιοχής) τότε πρακτικά παραμένει ανεντόπιστη αφού τα επίπεδα θερμότητας ενός πλοίου είναι κατά πολύ χαμηλότερα από αυτά ενός οικισμού νησιού.
Άρα αν μια φρεγάτα για παράδειγμα «κρυφτεί» μπροστά από ένα νησί που πίσω υπάρχει οικισμός - σπίτια - δρόμοι - αυτοκίνητα - φωταγώγηση κτλ πρακτικά είναι ανεντόπιστη αφού θα χαθεί στο υψηλότερο επίπεδο ακτινοβολίας - θερμότητας - ενέργειας του οικισμού.
Σε τέτοια δε περίπτωση ούτε λόγος να γίνει για τον εντοπισμό μικρού ταχύπλοου σκάφους που μάλλον θα διέρχεται ανεντόπιστο όσες φορές θέλει πέρα δώθε χωρίς (στην νύκτα βέβαια) χωρίς ποτέ κανένας να μπορεί να το εντοπίσει.
Η κατάσταση αυτή βέβαια ισχύει μόνο για την προσπάθεια εντοπισμού της από σκάφος επιφανείας που διαθέτει ηλεκτροοπτικό. Σε περίπτωση που χρησιμοποιηθεί UAV αεροσκάφος ή καλύτερα ελικόπτερο τότε ο εντοπισμός του εξαρτάται από την απόσταση του.
Ασύμμετρες Απειλές & Ηλεκτροοπτικά
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφερθούμε στο περιβάλλον των ασύμμετρων απειλών που τα τελευταία χρόνια κατακλύζουν το παγκόσμιο επιχειρησιακό σκηνικό και μονοπωλούν το περιβάλλον των επιχειρήσεων.
Είναι γνωστή σε όλους μας η περίπτωση των πειρατικών επιθέσεων στον κόλπο του Άντεν και την Δυτική Αφρική όπου μικρά ταχύπλοα σκάφη επιτίθενται με μεγάλες ταχύτητες σε πλοία εμπορικά με σκοπό να συλήσουν το φορτίο τους και να αποκομίσουν τεράστια λύτρα από την παγκόσμια οικονομική αγορά.
Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και σε περιβάλλοντα κλειστών θαλασσών όπως το στενό του Μαλάκκα ή ακόμα και το Αιγαίο Πέλαγος όπου διαφορετικές μορφές τρομοκρατικών ενεργειών ή παράνομων μεταφορών λαμβάνουν θέση.
Για παράδειγμα ένοπλες ληστείες ή μεταφορά λαθρομεταναστών (περίπτωση Αιγαίου) λαμβάνουν χώρα σε καθημερινή βάση δημιουργώντας πολυποίκιλα προβλήματα αλλά και ανασφάλεια σε ανθρώπους που εργάζονται νόμιμα στο θαλάσσιο περιβάλλον (π.χ. ψαράδες ή μικρά εμπορικά σκάφη ή yacht κατά την διάρκεια της τουριστικής περιόδου κτλ).
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον ασύμμετρων απειλών όπου το ναυτικό μιας χώρας ή ακόμα και η λιμενική αστυνομία καλούνται να λάβουν θέση η χρησιμοποίηση ενός ηλεκτροοπτικού συστήματος αποβαίνει πολύ χρήσιμη με δεδομένο ότι μπορεί πολύ εύκολα να αναγνωριστεί ο παράνομος στόχος και πολλές προληπτικές δράσεις να λάβουν χώρα που βεβαίως οδηγούν συντομότερα σε περιβάλλον θαλάσσιας ασφάλειας και θετικής επιτήρησης.
Με την χρήση ενός ηλεκτροοπτικού γίνεται πολύ εύκολη η ακριβής σκόπευση μικρών στόχων σε μικρές αποστάσεις και με πυρά ακριβείας που σε άλλη περίπτωση θα ήταν πολύ δύσκολο να επιτευχθεί με τα παραδοσιακά συστήματα εγκλωβισμού και διευθύνσεων βολής.
Ελληνική Πραγματικότητα - MIRADOR
Στο Πολεμικό Ναυτικό συσκευές MIRADOR χρησιμοποιούν οι νέες ΤΠΚ τύπου Ρουσσέν οι οποίες κατασκευάστηκαν από το 2005 έως το 2013 από τα Ναυπηγεία της Ελευσίνας καθώς και οι εκσυγχρονισμένες φρεγάτες τύπου «S».
To MIRADOR είναι ένα ηλεκτροοπτικό σύστημα πολυαισθητήρων πολύ ελαφρύ, compact και με αρκετά μεγάλες δυνατότητες. Είναι σύστημα παρακολούθησης, tracking και χρησιμοποιείται και για υπόδειξη στα συστήματα βολής των όπλων του σκάφους.
Έχει χαρακτηριστικό σχεδιασμό stealth και επιβοηθά τα μέγιστα στην προσπάθεια που υπάρχει από τον σχεδιαστή του σκάφους για να παραμείνει αυτό ανεντόπιστο από τον εχθρό λόγω και του γεγονότος ότι βρίσκεται στο πιο ψηλό σημείο του σκάφους και κατά συνέπεια θα μπορούσε να αυξάνει κατά πολύ το RCS του πλοίου πράγμα το οποίο τελικά δεν γίνεται.
Το MIRADOR έχει σχεδιαστεί για να χρησιμοποιείται σε μια πληθώρα πλατφορμών στο θαλάσσιο αλλά και το χερσαίο περιβάλλον, από μικρά ταχύπλοα μέχρι και μεγάλα αεροπλανοφόρα προσφέροντας τις ικανότητές του για επιβοήθηση του συστήματος παρακολούθησης του σκάφους σε περιβάλλοντα απειλών όπου χρειάζεται απαραίτητα η παρακολούθηση εξ αποστάσεως.
Τέτοια περιβάλλοντα είναι προφανώς αυτά των ασύμμετρων απειλών (πειρατεία, ένοπλη ληστεία σε περιβάλλον ανοικτής θάλασσας ή λιμένων, τρομοκρατικές ενέργειες παντός τύπου αλλά και απλή παρακολούθηση κίνησης στενών), του πολέμου επιφανείας καθώς και του αντιαεροπορικού πολέμου αν μιλήσει κανείς για τις παραδοσιακές μορφές που σύντομα θα εξαλειφθούν οδηγώντας μας σε μια εκσυγχρονισμένη κατάσταση σύρραξης που ως βάση της θα έχει μόνο την διακριβωμένη πληροφορία (intelligence) και την προβλεπτικότητα (proactiveness) έναντι των αντιπάλων μερών.
Επανερχόμενοι στο σύστημα που χρησιμοποιείται κατεξοχήν πλέον στο περιβάλλον του Αιγαίου αλλά και των κλειστών θαλασσών, το MIRADOR, θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι το εν λόγω σύστημα είναι πολύ ελαφρύ (κατασκευασμένο από carbon fber shell) και διαθέτει απλό κατευθυνόμενο - αυτοοδηγούμενο σερβομηχανισμό για ταχύτερη μετάδοση των εντολών.
Παράλληλα έχει τέσσερεις αισθητήρες οι οποίοι με τον κατάλληλο συνδυασμό μας δίνουν βέλτιστο αποτέλεσμα οπτικής παρακολούθησης - πολύ καλά διακριβωμένη εικόνα - καθώς επίσης και ιδιαίτερες ικανότητες παρακολούθησης στόχων με πολύ καλό contrast. Χρησιμοποιεί δύο TV κάμερες ημέρας (για παρακολούθηση και εγκλωβισμό) και μια IR κάμερα για χρήση κυρίως την νύχτα αλλά και γενικότερα για τον εγκλωβισμό του στόχου.
Παράλληλα υπάρχει διαθέσιμος στο σύστημα laser range finder (υπολογιστήρας laser για απόσταση) o οποίος είναι κατάλληλος και ασφαλής για την ανθρώπινη όραση ενώ ταυτόχρονα διατίθεται και μια οπτική μονάδα παρακολούθησης για ακριβή κατάδειξη των στόχων και βελτιστοποίηση του αποτελέσματος.
Το MIRADOR είναι ένα ελαφρύ ηλεκτροοπτικό σύστημα για επιβοήθηση διεύθυνσης βολής που κατά κύριο λόγο θα λέγαμε ότι χρησιμοποιείται για χαμηλού ύψους επιχειρήσεις αεράμυνας (low level air defence operations). Το σύστημα μπορεί να επιχειρήσει είτε αυτόνομα είτε σε δίκτυο άλλων συστημάτων μέσα στο τακτικό σύστημα του πλοίου από όπου τα στοιχεία στόχων θα προσδίδονται από άλλες πηγές ή από ένα μεμονωμένο σύστημα εντοπισμού (π.χ ραντάρ ναυτιλίας).
Δίνοντας αυτές τις ευέλικτες διασυνδετικές ικανότητες ο κατασκευαστής έχει καταφέρει να το προσαρμόζει σε κάθε είδους πλατφόρμα αλλά και για κάθε είδους χρήση (περιβάλλοντα σύνθετων μορφών πολέμου ή ακόμα και απλό περιβάλλον παρακολούθησης επιφανείας - π.χ. για ένα στενό ναυτιλιακής πληροφορίας).
Η ικανότητα συνδεσιμότητάς του με σχεδόν κάθε είδους σύστημα το έχει αναγάγει σε σύστημα απαραίτητο για κάθε είδους επιχείρηση κυρίως από μικρού τύπου ναυτικά όπως το Ελληνικό, αυτό των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Ομάν και άλλα.
Στις ακόλουθες παραγράφους θα προσπαθήσουμε να συνοψίσουμε τα βασικότερα χαρακτηριστικά του ηλεκτροοπτικού MIRADOR όπως αυτά παρουσιάζονται από την κατασκευάστρια εταιρεία Thales για το εν λόγω σύστημα. Το βασικό χαρακτηριστικό του αισθητήρα είναι η υψηλή του ακρίβεια για την κατάδειξη στόχων στα συστήματα διευθύνσεως βολής των όπλων του πλοίου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καταδείκτης και μεγάλων αλλά και μικρών διαμετρημάτων όπλων ενώ ταυτόχρονα να παρακολουθεί μεγάλο αριθμό στόχων.
Η αξιοπιστία του συστήματος (system reliability) είναι πολύ υψηλή χωρίς να παρουσιάζει βλάβες ή ανεπιθύμητες επιρροές από το το περιβάλλον, ενώ υπάρχει εγκατεστημένος αισθητήρας αυτόματης έρευνας με αυτόματη αναφορά στόχων στο οποιοδήποτε τακτικό σύστημα είναι διασυνδεδεμένο.
Οι επιχειρησιακές απαιτήσεις / αποστολές που μπορεί να υλοποιήσει / συμβάλλει είναι αυτές εναντίον ασύμμετρων αλλά και συμβατικών απειλών, απειλές όπλων, βλημάτων, αεροσκαφών, στόχων επιφανείας ακόμα και σε ταχέως κινούμενες απειλές καθώς επίσης και κάθε επιχείρηση επιβολής νόμου από πάταξη παράνομης διακίνησης ναρκωτικών μέχρι και παράνομη λαθρομετανάστευση).
Ένα βασικό του χαρακτηριστικό δε είναι η μεγάλη αντοχή του χωρίς επισκευαστική αναγκαιότητα και κατά συνέπεια η υποστήριξη επιχειρήσεων μεγάλου χρόνου. Στον τομέα της απόδοσης θα λέγαμε ότι οι επιδόσεις του MIRADOR είναι καταπληκτικές αφού υποστηρίζει απόκτηση στόχων ως εξής:
Βλήματα μέχρι και 10 περίπου km, ταχέως κινούμενους μικρούς στόχους μέχρι και 15 km, αεροσκάφη μέχρι και 25 km, ενώ πλοία επιφανείας τύπου φρεγάτας μέχρι και τα 35 km (λίγο πέραν του ορίζοντα). Η παθητική αυτή συσκευή είναι κατασκευασμένη από σκληρής αντοχής ανθρακόνημα ενώ έχει επαφή 360 μοίρες περιφερειακά και με δεδομένο το σημείο στο οποίο έχει τοποθετηθεί επί του πλοίου.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η καλύτερη θέση είναι αυτή στο υψηλότερο σημείο της πρωραίας πυραμίδας του σκάφους που όμως σε μερικές περιπτώσεις δεν εξυπηρετεί και για το λόγο αυτό περιορίζουμε την εγκατάστασή του στο πρωραίο τμήμα του σκάφους. Η κάλυψη ύψους φτάνει από -30 έως + 120 μοίρες (άρα καλύπτει και στόχους αέρος μέχρι και τα 25 km) ενώ η ταχύτητα περιστροφής της κεραίας είναι 5 rad / sec σε κανονικές συνθήκες με επιτάχυνση 5.5 rad / sec2 .
H IR κάμερα έχει την δυνατότητα να καλύπτει 2 επί 15 μοίρες και 7.2 επί 5.4 μοίρες τομείς από 8-12μm μήκη κύματος. Κατά συνέπεια όποια ακτινοβολία έχει μήκος κύματος πέραν αυτών των ορίων είναι αδύνατο να εντοπιστεί με το MIRADOR. Αντίστοιχα η μαυρόασπρη κάμερα έχει τομείς ερεύνης 5 επί 3.7 μοίρες με δυνατότητα zoom 10 επί optical με την έγχρωμη κάμερα να μπορεί να φτάσει και μέχρι 26 optical zoom.
Η ευαισθησία των καμερών φτάνει μέσω της Low light κάμερας σε φωτεινότητες 10-3.
Τέλος το σημαντικότερο στοιχείο που επιχειρησιακά θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το εν λόγω παθητικό ραντάρ έχει μέγιστη εμβέλεια 40 km άρα κάτι λιγότερο από 23 ν.μ. για το ναυτικό περιβάλλον.
Σε ότι αφορά το τουρκικό Ναυτικό αυτό χρησιμοποιεί ηλεκτροπτικά συστήματα στις φρεγάτες του κλάσης Yavuz.
Το υπουργείο Άμυνας της Τουρκίας υπέγραψε πρόσφατα σύμβαση ύψους 11,5 εκατ. € με την εταιρεία Aselsan για την εφαρμογή του προγράμματος Seaguard που έχει ως αντικείμενο τον εκσυγχρονισμό των ηλεκτρονικών συστημάτων των τεσσάρων φρεγατών κλάσης Barbaros τύπου ΜΕΚΟ-200ΤΝ Track II του τουρκικού Ναυτικού.
Το πρόγραμμα στοχεύει στον εκσυγχρονισμό εκτός των ραντάρ ελέγχου βολής και των ηλεκτροπτικών συστημάτων των φρεγατών.
Το πρόγραμμα έχει ήδη ολοκληρωθεί σε τέσσερες φρεγάτες κλάσης YAVUZ τύπου ΜΕΚΟ-200ΤΝ Τrack I και η αναμένεται η εφαρμογή του και στις υπόλοιπες τέσσερις Track II.
Ηλεκτροοπτικά συστήματα χρησιμοποιούν και οι νέες κορβέτες του τουρκικού Ναυτικού προσαρμοσμένες ή αποτελώντας μέρος του συστήματος ελέγχου πυρός STING-EO Mk2.Το σύστημα παρέχει λειτουργίες ελέγχου πυρός, έρευνα τομέα με αυτόματη αναγνώριση στόχου, εντοπισμό εκτόξευσης βλημάτων, αποστασιομέτρηση και υποστήριξη εκτίμησης βολών πυροβόλου.
Το σύστημα περιέχει ραντάρ που εκπέμπει στις μπάντες Ι/Κ καθώς και κάμερα ημέρας και IIR. Η εμβέλειά του ποικίλει μεταξύ 365 και 120 χλμ. ανάλογα της συχνότητας εκπομπής που χρησιμοποιείται. Το σύστημα όμως μπορεί να λειτουργήσει και σαν παθητικός αισθητήρας χωρίς τη λειτουργία του ραντάρ μόνο με τη διάταξη των καμερών.
Σε ότι αφορά τις πυραυλακάτους τύπου DOGAN, KILIC, KILIC-II και YILDIZ τα συγκεκριμένα σκάφη χρησιμοποιούν το σύστημα LIROD MK2. Πρόκειται για ένα σύστημα αντίστοιχο του STING EO προσφέροντας ανάλογες λειτουργίες και το οποίο χρησιμοποιεί ενεργό ερευνητή με εκπομπή στην μπάντα k, και δύο κάμερες μια ασπρόμαυρη ημέρας και μια στο υπέρυθρο φάσμα. Η εμβέλεια του συστήματος ανέρχεται στα 36 χλμ.
Επίλογος
Συγκεντρωτικά λοιπόν και έχοντας μόνο επιδερμικά γνωρίσει την λειτουργία ενός ηλεκτροοπτικού τύπου MIRADOR στο θαλάσσιο περιβάλλον θα μπορούσαμε να πούμε ασφαλώς ότι η χρήση του έχει πολλά πλεονεκτήματα για τις επιχειρησιακές απαιτήσεις οποιασδήποτε μορφής αλλά ταυτόχρονα δεν αποτελεί και την ασημένια σφαίρα που λύνει κάθε επιχειρησιακή δυσκολία.
Το βασικό στοιχείο όμως είναι ότι δίνει προβάδισμα στην συλλογή της πληροφορίας και κατά συνέπεια επιτρέπει στον χρήστη να γνωρίζει σε συντομότερο χρόνο αλλά και ασφαλέστερα για την ύπαρξη κάποιου τρίτου στην περιοχή.
Η χρήση ενός ηλεκτροοπτικού στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον έχει αλλάξει τα δεδομένα τακτικής, πράγμα που θα πρέπει πάντα να συνυπολογίζει επιχειρησιακά κάποιος για να είναι βέβαιος ότι θα επιτύχει μέχρι τέλους την αποστολή τους.
Στον ορίζοντα πάντως της δεκαετίας του ΄20 τα ηλεκτροοπτικά θα υπεισέλθουν στην ζωή μας ακόμα περισσότερο και μάλιστα με μορφές εφαρμογών από αέρος και από το διάστημα πράγμα που σημαίνει ότι θα είναι πλέον πολύ δύσκολο να κινηθεί κάποιος επιχειρησιακά χωρίς να κατέχει κάποιο τέτοιο σύστημα και συνάμα να γνωρίζει σε βάθος την θεωρητική και πρακτική του εφαρμογή.
