Μια πολύ έντονη συζήτηση για το πώς η υπερδύναμη διαχειρίζεται τα μυστικά της έχει ξεκινήσει από την Πέμπτη στις ΗΠΑ, οπότε το FBI συνέλαβε τον 21χρονο Τζακ Ντάγκλας Τεσέιρα για τη διαρροή σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεκάδων διαβαθμισμένων εγγράφων. Επρόκειτο για σειρά απόρρητων στοιχείων, που καταδεικνύουν, μεταξύ άλλων, το εύρος της παρακολούθησης της Ρωσίας από τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ.
Πέραν του πλήγματος, που δέχεται η πολιτική των Αμερικανών από την αποκάλυψη επίκαιρων πολεμικών μυστικών, κατάπληξη προκαλούν και τα κίνητρα του σμηνίτη, μέλους της εθνοφρουράς της πολιτείας της Μασαχουσέτης, που κατηγορείται για τη διαρροή. Ο Τεσέιρα δεν φαίνεται να είχε πολιτικά ελατήρια, όπως ο Σνόουντεν ή η Τσέλσι Μάνινγκ, που είχαν αποκαλύψει απόρρητα έγγραφα για να εκθέσουν πράξεις της κυβέρνησης με τις οποίες διαφωνούσαν. Κίνητρο του 21χρονου –που συνελήφθη από πάνοπλους πράκτορες στο σπίτι της μητέρας του στην κωμόπολη Νορθ Ντάιτον της Μασαχουσέτης φορώντας μια κόκκινη βερμούδα– ήταν, σύμφωνα με τις αναφορές των ΜΜΕ, να εντυπωσιάσει μια μικρή, διαδικτυακή κοινότητα εφήβων που τους ένωνε το ενδιαφέρον για τα βιντεοπαιχνίδια και τα όπλα -την πλατφόρμα με όνομα Thug Shaker Central.
Στην Ουάσιγκτον, ο υπουργός Δικαιοσύνης Μέρικ Γκάρλαντ ανακοίνωσε τη σύλληψη, για να προσθέσει ότι οι κατηγορίες κατά του Τεσέιρα θα περιελάμβαναν την «άνευ άδειας αφαίρεση, κατοχή και διασπορά διαβαθμισμένων πληροφοριών εθνικής ασφάλειας». Ο συλληφθείς θα δικαστεί για παραβίαση του νόμου περί κατασκοπείας και απειλείται με ποινή πολυετούς κάθειρξης.
Υπέρ της απουσίας πολιτικών κινήτρων συνηγορεί και το γεγονός ότι τα έγγραφα που δημοσιοποίησε ο Τεσέιρα είναι επιζήμια για όλες τις πλευρές του πολέμου στην Ουκρανία. Παρότι ορισμένοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου και του προέδρου Τζο Μπάιντεν, υποβάθμισαν τη ζημιά που προκάλεσε η διαρροή, θα χρειασθούν μήνες για να μάθουμε εάν οι αμερικανικές υπηρεσίες έχασαν την πρόσβασή τους σε σημαντικές μεθόδους συλλογής πληροφοριών εξαιτίας των αποκαλύψεων.
Ο ύποπτος φαίνεται ότι ήθελε να εντυπωσιάσει τους διαδικτυακούς φίλους του, σε μια μικρή κοινότητα κυρίως εφήβων που ασχολούνταν με τα βιντεοπαιχνίδια.
Το FBI εντόπισε τον Τεσέιρα πριν λίγες ημέρες αξιοποιώντας τις ερευνητικές του δυνατότητες, αλλά και στοιχεία που προέκυψαν από τη δημοσιογραφική έρευνα των Times και της Washington Post γύρω από την πλατφόρμα συζήτησης Discord, όπου δημοσιεύθηκαν τα έγγραφα. Καθώς η δημοσιογραφική έρευνα προχωρούσε, το FBI αναγκάσθηκε να επισπεύσει την επιχείρηση σύλληψης.
Πριν κάποιους μήνες, χρήστης της ομάδας Thug Shaker Central με το ψευδώνυμο O.G. (αρχικά του Γνήσιος Γκάνγκστερ) άρχισε να «ανεβάζει» εκατοντάδες σελίδες εμπιστευτικών ενημερωτικών εγγράφων στο μικρό chat group, μέρος της μεγαλύτερης πλατφόρμας Discord. Η ομάδα συζητούσε για όπλα, στρατιωτικό εξοπλισμό και βιντεοπαιχνίδια. Παρότι ο ηγέτης της ομάδας δεν χρησιμοποιούσε το όνομά του, τα διαδικτυακά ίχνη οδήγησαν στον σμηνίτη Τεσέιρα, ο οποίος φέρεται να αντέγραψε τις πληροφορίες από υπολογιστές των ένοπλων δυνάμεων.
Καθώς δημοσίευε το υλικό, ο Τεσέιρα «δίδασκε» στα μέλη της ομάδας του την αξία της ενημέρωσης και της κατανόησης των διεθνών εξελίξεων. Ο σμηνίτης είχε εκπαιδευθεί ως ειδικός λογισμικού μεταφορών και τοποθετήθηκε στην 102η πτέρυγα αντικατασκοπείας αεροπορίας στην βάση Οτις της εθνοφρουράς. Στην σελίδα Facebook της 102ης πτέρυγας εμφανίζεται συγχαρητήριο μήνυμα προς τον Τεσέιρα και τους συναδέλφους του για την προαγωγή τους σε σμηνίτες πρώτης τάξης τον περασμένο Ιούλιο.
Μιλώντας στα τηλεοπτικά συνεργεία έξω από το σπίτι του δράστη λίγο μετά τη σύλληψη του γιού της, η μητέρα του Τεσέιρα και ο πατριός του, απόστρατος υπαξιωματικός της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ, αποκάλυψαν ότι ο συλληφθείς εργαζόταν νύχτες στην αεροπορική βάση τον τελευταίο καιρό και ότι πρόσφατα είχε αλλάξει τον αριθμό τηλεφώνου του χωρίς να δώσει εξηγήσεις για αυτό.
Παρότι το Πεντάγωνο δεν έδωσε στοιχεία για τις ακριβείς αρμοδιότητες του συλληφθέντος, η βάση Οτις φιλοξενεί μονάδες, οι οποίες επεξεργάζονται δεδομένα από κατασκοπευτικά drones και αεροσκάφη U-2. Ο Τεσέιρα ενδέχεται, όμως, να απέκτησε πρόσβαση στα στοιχεία αυτά με άλλο τρόπο, καθώς πολλά στελέχη της αεροπορίας λαμβάνουν καθημερινά τέτοιες διαβαθμισμένες ενημερώσεις, τις οποίες προωθούν σε υφισταμένους τους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Μέλη της διαδικτυακής κοινότητας Thug Shaker Central, τα οποία μίλησαν στους Times, ανέφεραν ότι διάβαζαν τα έγγραφα από καθαρή περιέργεια και ότι στις συζητήσεις τους ουδέποτε εξέφρασαν ή διαμόρφωσαν άποψη για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τα έγγραφα, υποστηρίζουν τα νεαρά άτομα, άρχισαν να προσελκύουν το ενδιαφέρον του διαδικτύου αφότου ένας από τους εφήβους της ομάδας «ανέβασε» κάποια από αυτά σε δημόσια ιστοσελίδα συζήτησης. Από εκεί, το υλικό αποκτήθηκε από δίκτυα φίλων του ρωσόφωνου Telegram και από τους Times, οι οποίοι πρώτοι δημοσιοποίησαν την υπόθεση.
Στην Ουάσιγκτον, η κρίση με αφορμή τη διαρροή ξέσπασε στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, όταν κάποια από τα έγγραφα έκαναν την εμφάνισή τους στο Telegram και στο Twitter. Ο υπουργός Αμυνας, Λόιντ Ωστιν ενημερώθηκε το πρωί της 6ης Απριλίου από αξιωματούχους του Πενταγώνου, οι οποίοι ζήτησαν χωρίς επιτυχία από τις πλατφόρμες Telegram και Twitter να «κατεβάσουν» ορισμένα από τα έγγραφα.
Την επόμενη ημέρα, ο Ωστιν συγκάλεσε σύσκεψη των επικεφαλής διευθύνσεων για το θέμα. Το Πεντάγωνο, από τη μεριά του, επικοινώνησε με την ηγεσία του Κογκρέσου και συμμαχικές κυβερνήσεις, ειδοποιώντας τους για τη διαρροή, η οποία λίγες ώρες αργότερα είχε προκαλέσει πολιτική θύελλα σε ορισμένες χώρες.
Την ίδια ημέρα, το γενικό επιτελείο άμυνας των ΗΠΑ, συντάκτης πολλών εγγράφων της διαρροής, εφάρμοσε νέους κανόνες, περιορίζοντας την κοινοποίηση ευαίσθητων ενημερωτικών κειμένων και μειώνοντας δραστικά τον αριθμό συμμετεχόντων σε συσκέψεις όπου διακινούνται έντυπες εκθέσεις.
Την Τρίτη, στις πρώτες δημόσιες δηλώσεις του για την υπόθεση, ο υπουργός Αμυνας πάσχισε να εξηγήσει γιατί το υπουργείο του ενημερώθηκε για τη διαρροή πολλές εβδομάδες μετά την πρώτη εμφάνιση του υλικού στη δημόσια διαδικτυακή πλατφόρμα. Την ώρα, που ο Ωστιν μιλούσε στη συνέντευξη Τύπου, μέσα ενημέρωσης έκαναν ήδη λόγο για περισσότερα έγγραφα. Τα ξημερώματα της Πέμπτης, ο Ωστιν συγκαλούσε νέα έκτακτη σύσκεψη διαχείρισης της κρίσης.
Το FBI, όμως, προετοίμαζε ήδη την έφοδο στο σπίτι της μητέρας του Τεσέιρα στο Νορθ Ντάιτον, ενώ στελέχη της διωκτικής υπηρεσίας διαβεβαίωναν τον υπουργό ότι ο δράστης της διαρροής θα βρισκόταν σύντομα στα χέρια των αρχών.
Ο αποχαιρετισμός
Ο ίδιος ο σμηνίτης φαίνεται ότι είχε αντιληφθεί ότι ο κλοιός των ερευνών έσφιγγε γύρω του. Είχε αρχίσει να κλείνει τους λογαριασμούς του στα κοινωνικά δίκτυα και να αποχαιρετά τους διαδικτυακούς του φίλους. «Παιδιά, ήταν ωραία ως εδώ. Σας αγαπώ», τους είπε στην τελευταία τους συνομιλία. «Δεν ήθελα να γίνουν έτσι τα πράγματα. Προσευχόμουν στον Θεό για να μην συμβεί ποτέ αυτό. Προσευχόμουν και προσευχόμουν. Μόνο ο Θεός μπορεί να αποφασίσει τι θα γίνει από εδώ και πέρα». Ενας από τους διαδικτυακούς του φίλους, που συμμετείχε στη συνομιλία, είπε στους New York Times ότι ο Τεσέιρα ακουγόταν «πολύ φρικαρισμένος».
Η ζημιά από τις αποκαλύψεις για τον ρόλο των ΗΠΑ στην Ουκρανία
Οταν ο Εντουαρντ Σνόουντεν αποκάλυψε μυστικά της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (NSA) τρία χρόνια αργότερα, η Αμερική ανακάλυψε ξαφνικά ότι η ψηφιακή εποχή είχε ανεβάσει σε ανώτερα επίπεδα την παρακολούθηση, επιτρέποντας στην υπηρεσία να διεισδύσει στην κινεζική βιομηχανία τηλεπικοινωνιών και να αποκτήσει πρόσβαση σε διαμετακομιστές της Google, ώστε να φτάσει στο σημείο να κατασκοπεύει επικοινωνίες ξένων ηγετών.
Τα περίπου 100 φωτογραφημένα ντοκουμέντα του Πενταγώνου γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία, που διέρρευσαν πρόσφατα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι μια πολύ διαφορετική ιστορία. Αυτά που έχουμε μέχρι στιγμής δει είναι πολύ λιγότερα από τις δύο προηγούμενες, πολύκροτες περιπτώσεις, αλλά και πολύ περισσότερο επίκαιρα – ορισμένα είχαν ηλικία μόλις 40 ημερών. Ακριβώς αυτό το στοιχείο της «φρεσκάδας» είναι που τα καθιστά περισσότερο τοξικά, όπως φοβούνται αξιωματούχοι στον Λευκό Οίκο και στο Πεντάγωνο.
Ας σημειωθεί ότι πολλά από τα πιο πρόσφατα ντοκουμέντα είναι άκρως ευαίσθητα: για παράδειγμα, χάρτες της ουκρανικής αεράμυνας και μυστικά σχέδια της Νότιας Κορέας να παραδώσει στους Ουκρανούς 330.000 βλήματα πυροβολικού, ζωτικά αναγκαία για το Κίεβο ενόψει της εαρινής αντεπίθεσης που σχεδιάζει.
Τα επίμαχα ντοκουμέντα μιλάνε από μόνα τους σχετικά με το πόσο βαθιά έχει εμπλακεί η Αμερική στον ουκρανικό πόλεμο, παρέχοντας στο Κίεβο καθημερινή, ακριβή πληροφόρηση για τα σχέδια του εχθρού και υποστήριξη επιμελητείας, στοιχεία που εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τις στρατιωτικές επιτυχίες των Ουκρανών. Παρότι ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει απαγορεύσει στον αμερικανικό στρατό να ανοίξει πυρ εναντίον των Ρώσων και παρότι δεν έδωσε το πράσινο φως για τη χορήγηση στους Ουκρανούς όπλων που θα μπορούσαν να πλήξουν σε βάθος τη ρωσική επικράτεια, τα ντοκουμέντα αποδεικνύουν ότι, ένα χρόνο μετά την εισβολή, οι Αμερικανοί εμπλέκονται εντατικά σε όλες τις άλλες πλευρές της σύγκρουσης: δίνουν στους Ουκρανούς αναλυτικά στοιχεία για τους στόχους του εχθρού· συντονίζουν την αλυσίδα της επιμελητείας που μεταφέρει όπλα στην Ουκρανία· σχεδιάζουν το μέλλον των επιχειρήσεων βασισμένοι στην εκτίμηση πως η μάχη του Ντονμπάς, στην ανατολική Ουκρανία, «είναι πιθανό να οδηγηθεί σε αδιέξοδο», όπου ούτε ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορέσει να καταλάβει ολόκληρη την περιοχή ούτε οι Ουκρανοί να ανακτήσουν τις περιοχές που έχουν χάσει.
Τα περίπου 100 φωτογραφημένα ντοκουμέντα του Πενταγώνου αποκαλύπτουν, εκτός των άλλων, ότι η Ουάσιγκτον παρακολουθεί και τους συμμάχους της
Ζημία για τις ΗΠΑ
Γεννημένος στη Ρωσία και ειδικός στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, ο Ντμίτρι Αλπέροβιτς εκτιμά ότι η διαρροή μπορεί να προκαλέσει ζημία στις ΗΠΑ με διάφορους τρόπους. Ειδικότερα, πιστεύει ότι η ρωσική αντικατασκοπεία θα αξιοποιήσει τα ντοκουμέντα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας μέσω του Twitter και του Telegram, ώστε να καταλάβει πώς οι Αμερικανοί καταφέρνουν να συλλέγουν πληροφορίες από την GRU, τη μυστική υπηρεσία του ρωσικού στρατού, και να συγκεντρώνουν στοιχεία για τις μετακινήσεις των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία.
Πολλές από τις σελίδες που φωτογραφήθηκαν και αναρτήθηκαν στο Διαδίκτυο προέρχονται από ενημερωτικά έγγραφα που διακινούνται καθημερινά σε επίπεδο αμερικανικού Γενικού Επιτελείου, ενώ ορισμένες άλλες συντάχθηκαν στο επιχειρησιακό κέντρο της CIA. Αποτελούν συνδυασμό εκτιμήσεων για την τρέχουσα εικόνα των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία και –κάτι που πιθανότατα θα ενδιαφέρει περισσότερο τη Μόσχα– σενάρια για το πού ακριβώς θα τοποθετηθούν, σε διάστημα ενός μήνα, τα νέα συστήματα αεράμυνας με τα οποία εφοδίασαν οι δυτικοί το Κίεβο.
Μαζί με όλα αυτά, υπάρχουν και κάποιες πρώτες προειδοποιήσεις για τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να απαντήσει η Μόσχα εάν ο πόλεμος παραταθεί σε μάκρος. Ενα άκρως δυσοίωνο ντοκουμέντο της CIA αναφέρεται σε μια ρωσική ομάδα χάκερ οι οποίοι κατάφεραν να πλήξουν το καναδικό δίκτυο φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τη CIA, οι εν λόγω χάκερ «καθοδηγούνται από άτομο που φέρεται να είναι αξιωματούχος της μυστικής υπηρεσίας FSB (διαδόχου της σοβιετικής KGB) και παρακολουθούν επισταμένως το καναδικό δίκτυο εν αναμονή εντολών για πιο προχωρημένη δράση».
Καθώς παρόμοια μηνύματα είναι άκρως ευαίσθητα, πολλά από τα άκρως απόρρητα έγγραφα που δημοσιοποιήθηκαν προορίζονταν αποκλειστικά για ανώτερους Αμερικανούς αξιωματούχους ή το πολύ για αξιωματούχους των χωρών που συναπαρτίζουν τα λεγόμενα «Πέντε Μάτια» του αγγλοσαξονικού κόσμου (ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία), που συνεργάζονται στενά στο πεδίο της ηλεκτρονικής παρακολούθησης. Υπάρχει μια άτυπη συμφωνία μεταξύ των πέντε να μην κατασκοπεύουν ο ένας τον άλλο. Ωστόσο, αυτός ο περιορισμός δεν ισχύει έναντι τρίτων χωρών, έστω και αν πρόκειται για στενούς συμμάχους των Αγγλοσαξόνων.
Από τη διαρροή των 100 και πλέον ντοκουμέντων προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις πως οι Αμερικανοί κατασκοπεύουν στενούς τους συμμάχους, όπως το Ισραήλ, η Νότια Κορέα, η Τουρκία, ακόμη και το γραφείο του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Σε ένα ντοκουμέντο που θυμίζει πολύ την υπόθεση των WikiLeaks, αξιωματούχοι της Νότιας Κορέας εμφανίζονται να συζητούν πώς πρέπει να χειριστούν τις αμερικανικές πιέσεις για παροχή οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία, κάτι που θα παραβίαζε την πάγια αρχή της Σεούλ να μη στέλνει όπλα σε εμπόλεμες ζώνες.
ΠΗΓΗ: Kathimerini.gr
