Τις προθέσεις της τουρκικής ηγεσίας για την «επόμενη ημέρα» στις σχέσεις της Άγκυρας με την Αθήνα και τη Λευκωσία φανερώνει η κινητικότητα που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες τόσο σε ρητορικό επίπεδο όσο και επί του πεδίου.
Απροκάλυπτη πρόκληση
Με την πάγια τακτική των παράνομων NAVTEX, η Τουρκία ανακοίνωσε τη δέσμευση θαλάσσιας περιοχής στην ακτή των Βαρωσίων για άσκηση Έρευνας και Διάσωσης με τη συμμετοχή τουρκικών αεροναυτικών δυνάμεων από τα κατεχόμενα. Η άσκηση θα πραγματοποιηθεί στις 24 και 25 Μαΐου, λίγες ώρες δηλαδή πριν από τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών.
Πρόκειται για την πρώτη στρατιωτική δραστηριότητα που οργανώνεται από την Τουρκία στην ακτή της περίκλειστης πόλης, και σύμφωνα με αρμόδιες διπλωματικές πηγές, αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Η νέα τουρκική πρόκληση έρχεται ως συνέχεια σε μια σειρά παράνομων ενεργειών που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2020 όταν ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μαζί με τον «ηγέτη» των τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ, ανακοίνωσε το άνοιγμα της παραλιακής ζώνης της πόλης - φάντασμα για πρώτη φορά από την εισβολή του Αττίλα.
Η κίνηση αυτή είχε προκαλέσει κύμα σφοδρών αντιδράσεων από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, όμως για τον Τούρκο πρόεδρο αποτελούσε, και εξακολουθεί να αποτελεί, ζήτημα γοήτρου.
Διπλό μήνυμα
Η παράνομη τουρκική άσκηση δεν στρέφεται μόνο κατά της Λευκωσίας και κατ’ επέκταση κατά της Αθήνας, αλλά αποτελεί και προειδοποιητική «βολή» προς την Ουάσιγκτον.
Τους τελευταίους μήνες, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, βρίσκεται σε εξέλιξη μια πρωτοβουλία ενίσχυσης του αμερικανικού αποτυπώματος στην Κύπρο. Η πρωτοβουλία αυτή ξεκίνησε μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, στο πλαίσιο των ενεργειών για τον περιορισμό της ρωσικής επιρροής στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν σε σημαντική αναβάθμιση της παρουσίας τους στη Μεγαλόνησο, προκαλώντας όμως την αντίδραση της Τουρκίας.
Τον Απρίλιο, το πυρηνοκίνητο υποβρύχιο «USS San Juan» ελλιμενίστηκε στη Λεμεσό σε μία κίνηση υψηλού συμβολισμού καθώς αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές αμερικανικές Μονάδες στην περιοχή.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε κάνει λόγο για «ξεκάθαρη ένδειξη ότι οι ΗΠΑ και η Κύπρος μοιράζονται την ίδια δέσμευση για την προώθηση της ασφάλειας και της σταθερότητας».
Την Πέμπτη, ένα ακόμη αμερικανικό πλοίο, το Καταδρομικό «USS Arleigh Burke DDG-51» έδεσε στην Κύπρο, με την Άγκυρα να κατηγορεί την Ουάσιγκτον πως «διαταράσσει τις ισορροπίες στην περιοχή», καλώντας την να «αναθεωρήσει τις πολιτικές της».
Επαναφορά των προκλήσεων μέσω Κύπρου
Από την επομένη κιόλας του πρώτου γύρου των τουρκικών εκλογών, όταν ακόμη και οι πιο δύσπιστες δυτικές πρωτεύουσες διαπίστωσαν ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει πει την τελευταία του λέξη, η Άγκυρα ξεκίνησε πολύ μεθοδικά να επαναφέρει στο προσκήνιο μία προς μία τις διεκδικήσεις της που παραβιάζουν τις κόκκινες «γραμμές» της Αθήνας.
Παράλληλα, ενώ οι δύο χώρες βρίσκονται σε άτυπο «μορατόριουμ», το τουρκικό Υπουργείο Άμυνας ξεκίνησε να καταστρώνει ασκήσεις και στρατιωτικές δραστηριότητες σε εθνική κλίμακα που βγάζουν στο Αιγαίο το σύνολο σχεδόν του τουρκικού Στόλου.
Ωστόσο, απέναντι στην Αθήνα, η Άγκυρα παραμένει πολύ προσεκτική. Ανακοινώνει ασκήσεις αλλά εξακολουθεί να απέχει από παραβιάσεις και υπερπτήσεις και χρησιμοποιεί ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης και απόστρατους για να αναπαράγουν την προπαγάνδα και τις αναθεωρητικές της θέσεις.
Απέναντι στη Λευκωσία όμως, παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση στην τακτική της Τουρκίας. Τόσο, που αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι το επόμενο πεδίο «σύγκρουσης» μετά την ηρεμία των τελευταίων μηνών, θα είναι η Κύπρος.
