Ένα τρομακτικό σχέδιο που θα τους διασφαλίσει τον έλεγχο των αποφάσεων σε μια διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση, επεξεργάζονται μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Κι αυτό διότι, η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που ορίζεται η ένταξη και η συμμετοχή στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Οι
Βρυξέλλες επεξεργάζονται ένα νέο μοντέλο «πολυεπίπεδης Ευρώπης», όπου οι χώρες του «πυρήνα» —με πλήρη δικαιώματα και δικαίωμα βέτο— θα συνυπάρχουν με ένα δεύτερο κύκλο κρατών-μελών περιορισμένης συμμετοχής. Ουσιαστικά, δημιουργείται μια θεσμοθετημένη
«γκρίζα ζώνη», δηλαδή μια ομάδα χωρών όπως η Ουκρανία, η Μολδαβία και τα Δυτικά Βαλκάνια, που θα απολαμβάνουν τα οφέλη της συμμετοχής στην ΕΕ, χωρίς όμως να έχουν λόγο στις τελικές αποφάσεις.
Το σχέδιο «χτυπά» και την Ελλάδα
Έτσι, το νέο σύστημα θα μπορούσε να περιορίσει τη δυνατότητα της Αθήνας να χρησιμοποιεί το βέτο ως εργαλείο πίεσης για ζητήματα εθνικού ενδιαφέροντος, όπως η Τουρκία, η Κύπρος ή η Ανατολική Μεσόγειος.
Το σχέδιο
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με το Politico, τα νέα κράτη θα μπορούσαν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς πλήρη δικαιώματα ψήφου, σε μια κίνηση που θα μπορούσε να κάνει ηγέτες όπως ο Viktor Orbán της Ουγγαρίας πιο δεκτικούς στην ένταξη χωρών όπως η Ουκρανία στο μπλοκ. Η πρόταση για την αλλαγή των κανόνων ένταξης στην ΕΕ βρίσκεται σε αρχικό στάδιο και θα πρέπει να εγκριθεί από όλα τα υπάρχοντα κράτη-μέλη, σύμφωνα με τρεις Ευρωπαίους διπλωμάτες και έναν αξιωματούχο της ΕΕ με γνώση των συζητήσεων. Η ιδέα είναι ότι τα νέα μέλη θα αποκτούν
πλήρη δικαιώματα μόλις η ΕΕ αναμορφώσει τον τρόπο λειτουργίας της, ώστε να καταστεί δυσκολότερο για μεμονωμένες χώρες να ασκούν βέτο σε πολιτικές.
Πρόκειται για την τελευταία προσπάθεια φιλοδιευρυντικών κυβερνήσεων, όπως της Αυστρίας και της Σουηδίας, να δώσουν νέα πνοή στη διαδικασία διεύρυνσης, η οποία προς το παρόν εμποδίζεται από τη Ουγγαρία και ορισμένες άλλες πρωτεύουσες, λόγω φόβων ότι θα προκαλέσει ανεπιθύμητο ανταγωνισμό στις τοπικές αγορές ή θα θέσει σε κίνδυνο τα συμφέροντα ασφαλείας.Η ΕΕ έχει θέσει τη διεύρυνση ως στρατηγική προτεραιότητα απέναντι στην επεκτατική ατζέντα του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin, ωστόσο η προσπάθεια αύξησης των μελών από τα 27 στα 30 μέσα στην επόμενη δεκαετία αποκαλύπτει τις εσωτερικές διαιρέσεις της Ένωσης.
«Τα μελλοντικά μέλη θα πρέπει να υποχρεωθούν να παραιτηθούν από το δικαίωμα βέτο έως ότου εφαρμοστούν οι βασικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις — όπως η εισαγωγή της ειδικής πλειοψηφίας στους περισσότερους τομείς πολιτικής», δήλωσε ο Anton Hofreiter, πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της γερμανικής Bundestag. «Η διεύρυνση δεν πρέπει να επιβραδύνεται από κράτη-μέλη που μπλοκάρουν τις μεταρρυθμίσεις».
Η πρωτοβουλία θα επιτρέψει σε χώρες που βρίσκονται ήδη σε πορεία ένταξης, όπως η Ουκρανία, η Μολδαβία και το Μαυροβούνιο, να απολαμβάνουν πολλά από τα οφέλη της συμμετοχής στην ΕΕ χωρίς όμως δικαίωμα βέτο — κάτι που οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών έχουν παραδοσιακά θεωρήσει ως το ύστατο εργαλείο αποτροπής ανεπιθύμητων πολιτικών.
Σύμφωνα με τους ίδιους διπλωμάτες και αξιωματούχους, η σκέψη πίσω από την πρόταση -που συζητείται ανεπίσημα μεταξύ των χωρών της ΕΕ και της Κομισιόν- είναι ότι η ένταξη νέων κρατών χωρίς δικαίωμα βέτο, τουλάχιστον στην αρχική φάση, θα επιτρέψει πιο ευέλικτους όρους χωρίς να απαιτείται αναθεώρηση των βασικών συνθηκών της ΕΕ, κάτι που πολλές κυβερνήσεις θεωρούν αδιανόητο.
Μέχρι πρότινος, οι ηγέτες της ΕΕ επέμεναν ότι μια τέτοια αναθεώρηση ήταν απαραίτητη πριν από την ένταξη νέων μελών όπως η Ουκρανία, επισημαίνοντας τον κίνδυνο παράλυσης των διαδικασιών στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, οι προσπάθειες να καταργηθεί το δικαίωμα βέτο και για τα υφιστάμενα μέλη έχουν συναντήσει σθεναρή αντίσταση — όχι μόνο από την Ουγγαρία, αλλά και από τη Γαλλία και την Ολλανδία.
Αυξανόμενη απογοήτευση
Το σχέδιο για ένταξη νέων μελών χωρίς πλήρη δικαιώματα ψήφου θα «διασφαλίσει ότι θα παραμείνουμε ικανοί να λειτουργούμε ακόμη και σε μια διευρυμένη ΕΕ», είπε ο Hofreiter. «Από τις συζητήσεις μου με εκπροσώπους των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, λαμβάνω σαφή μηνύματα ότι αυτή η προσέγγιση θεωρείται εποικοδομητική και ρεαλιστική».
Απαίτηση να μην ενταχθούν νέα κράτη μέχρι να μεταρρυθμιστεί ο τρόπος λειτουργίας της ΕΕ θα μπορούσε να επιτρέψει στο μπλοκ να «παγώσει τη διεύρυνση από την πίσω πόρτα», πρόσθεσε.
Η ώθηση αυτή συμπίπτει με την αυξανόμενη απογοήτευση στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και των Δυτικών Βαλκανίων, που έχουν πραγματοποιήσει βαθιές εσωτερικές μεταρρυθμίσεις χωρίς να έχουν πλησιάσει ουσιαστικά την ένταξη, χρόνια μετά την αίτησή τους. Στην περίπτωση του Μαυροβουνίου, οι διαπραγματεύσεις για ένταξη ξεκίνησαν το 2012.
«Η τελευταία χώρα που εντάχθηκε [στην ΕΕ] ήταν η Κροατία, πριν από περισσότερα από 10 χρόνια — και στο μεταξύ,
το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε», δήλωσε ο πρόεδρος του Μαυροβουνίου Jakov Milatović στο Politico. «Γι’ αυτό πιστεύω ότι τώρα είναι η στιγμή να αναβιώσουμε τη διαδικασία, να ξαναζωντανέψουμε λίγο την ιδέα της ΕΕ ως μιας ένωσης που εξακολουθεί να ασκεί έλξη».
Ο Ουκρανός αναπληρωτής πρωθυπουργός Taras Kachka συμμερίστηκε τις ίδιες ανησυχίες, ζητώντας «δημιουργικές» λύσεις για να ξεμπλοκάρει η διεύρυνση. Η υποψηφιότητα της Ουκρανίας βρίσκεται σήμερα σε στασιμότητα λόγω του βέτο της Ουγγαρίας.
Πολιτικά εμπόδια
Παρότι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, έχει θέσει τη διεύρυνση στο επίκεντρο της στρατηγικής της ατζέντας, προβάλλοντας την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας και της Μολδαβίας έως το 2030, τα κράτη-μέλη δεν έχουν ακόμη αποδεχθεί προσπάθειες επιτάχυνσης της διαδικασίας.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, οι χώρες της ΕΕ απέρριψαν μια προσπάθεια του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου António Costa -που αποκαλύφθηκε πρώτη από το Politico- να προχωρήσει η διεύρυνση.
Οι ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων —Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία— θα συναντηθούν την Τετάρτη στο Λονδίνο στο πλαίσιο της «Διαδικασίας του Βερολίνου», με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας ως προπομπό για την ένταξή τους στην ΕΕ.
Πριν από την επικείμενη αξιολόγηση της Κομισιόν για την πρόοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης πρότεινε ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία προχωρώντας τις συνομιλίες χωρίς να ζητά κάθε φορά επίσημη έγκριση και από τα 27 κράτη — αποφεύγοντας έτσι το βέτο του Orbán σε κάθε στάδιο.
Καθοριστικό στοιχείο του πακέτου διεύρυνσης θα είναι και μια πρόταση για εσωτερικές μεταρρυθμίσεις της ΕΕ, ώστε το μπλοκ να προετοιμαστεί για την υποδοχή νέων μελών.
Αντιπαράθεση με τη Ρωσία
Παράλληλα, ένα πρώιμο προσχέδιο των συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής της Πέμπτης στις Βρυξέλλες δεν περιλαμβάνει καμία αναφορά στη διεύρυνση — προκαλώντας την οργή των φιλοδιευρυντικών χωρών.
Η ένταξη στην ΕΕ συχνά προβάλλεται ως το βασικό γεωπολιτικό εργαλείο της Ένωσης απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.
«Όταν εξετάζουμε σήμερα τη διεύρυνση, ένα πράγμα είναι σαφές: πρέπει να γίνουμε ταχύτεροι, λιγότερο γραφειοκρατικοί και πιο αποτελεσματικοί», δήλωσε στο Politico η Claudia Plakolm, υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Αυστρίας. «Αν η ΕΕ δεν ενισχύσει το ρόλο της, θα χάσουμε έδαφος από τρίτους παίκτες που περιμένουν ήδη να πάρουν τη θέση μας».
Η προοπτική ένταξης στην ΕΕ αποτέλεσε κεντρικό ζήτημα στις πρόσφατες εκλογές της Μολδαβίας, που κέρδισε η φιλοευρωπαϊκή πρόεδρος Maia Sandu, ενώ ήταν και το βασικό κίνητρο των Ουκρανών ήδη από τις διαδηλώσεις του Μαϊντάν το 2014 κατά της ρωσικής κυριαρχίας.
«Οι Ουκρανοί πολεμούν κάθε μέρα τα τελευταία τριάμισι χρόνια για να κρατήσουν τη Ρωσία έξω από την Ευρώπη», δήλωσε η επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ Marta Kos σε γραπτή δήλωσή της στο Politico. «Στη Μολδαβία, ήταν η αξιοπιστία της ευρωπαϊκής προοπτικής που αποδείχθηκε καθοριστική… Είμαι βέβαιη ότι τα κράτη-μέλη δεν θα διακινδυνεύσουν αυτό».
Ωστόσο, παρά τις πιέσεις των Βρυξελλών, οι Ευρωπαίοι ηγέτες -αντιμέτωποι με την άνοδο της ακροδεξιάς στις χώρες τους- δεν φαίνονται πρόθυμοι να επιταχύνουν τη διεύρυνση του μπλοκ σε 30 μέλη ή περισσότερα.
Σε συνέντευξη Τύπου τον Ιούλιο, ο καγκελάριος της
Γερμανίας, Friedrich Merz, παραδέχθηκε ότι δεν αναμένει η Ουκρανία να ενταχθεί στην ΕΕ μέσα στο πλαίσιο του επόμενου επταετούς προϋπολογισμού, ο οποίος διαρκεί έως το 2034.
Η ένταξη της Ουκρανίας, είπε, «πιθανότατα δεν θα έχει καμία άμεση επίπτωση στη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
ΠΗΓΗ www.bankingnews.gr