Εισερχόμαστε στην τελευταία χρονική φάση πριν από την κρίσιμη διήμερη Σύνοδο των αρχηγών των 27 κρατών της Ε.Ε., η οποία θα αποφασίσει αν θα υιοθετηθούν κάποιες κυρώσεις στην Αγκυρα για τη συνεχή παραβατική και απαράδεκτη συμπεριφορά της απέναντι σε Αθήνα και Λευκωσία κυρίως για τα μείζονα ζητήματα της Aνατολικής Μεσογείου.
Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ομιχλώδης, αφού βασικοί εταίροι μας στην Ε.Ε. ή δεν επιθυμούν κυρώσεις ή επεξεργάζονται κάποια περιοριστικά μέτρα που θα είναι οριακά και όχι σφιχτά που να «πονέσουν» την Αγκυρα (π.χ. επενδυτικής φύσης εμπόδια, μη διατραπεζικές συνεργασίες ή συγκοινωνιακούς/αεροπορικούς περιορισμούς κ.ά.).
Ορισμένοι αναμένουν τη στάση της νέας αμερικανικής κυβέρνησης και την περίπτωση να επιτευχθεί μέσα στην άνοιξη μία κοινή διατλαντική θέση για να τιμωρηθεί η Αγκυρα, ενώ η απερχόμενη στα τέλη του μήνα γερμανική προεδρία της Ε.Ε. -αν και παραδέχεται ότι δεν έχει υπάρξει πρόοδος στα ευρωτουρκικά- δεν υποστηρίζει τις σκληρές κυρώσεις και φυσικά ούτε συζήτηση για εμπάργκο στους εξοπλισμούς της Αγκυρας. Αναφορικά με τα εξοπλιστικά στο ίδιο μήκος κύματος με το Βερολίνο είναι η Ρώμη και η Μαδρίτη.
Από την πλευρά της η Τουρκία, παρά το προσχηματικό «κλείσιμο του ματιού» σε κάποιες ευρωπαϊκές θέσεις, δεν έχει αλλάξει στάση αφού στη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ η συμπεριφορά του Τσαβούσογλου ήταν έντονα προκλητική απέναντι στον Πομπέο, ο υδρογραφικός σταθμός της Αττάλειας εξέδωσε νέα NAVTEX 1507/20 για την 9η Δεκεμβρίου καλύπτοντας και υπολογίσιμη γεωγραφική περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου, διατηρεί την έντονα επιθετική στάση στο Κυπριακό και στο πρόσφατο παράνομο άνοιγμα των Βαρωσίων/Αμμοχώστου, ενισχύει κανονικά τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση του λιβυκού στρατού (πρόσφατα με τα ειδικά σεμινάρια και ασκήσεις για χρήση πολλαπλών εκτοξευτών), ενώ την παραμονή της συνόδου των 27 στις Βρυξέλες ο Ερντογάν θα είναι στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν και θα παρακολουθήσει με τον Αζέρο πρόεδρο Ιλχάν Αλίεφ την παρέλαση για τη στρατιωτική επικράτηση των Αζέρων επί των Αρμενίων στον πόλεμο των έξι εβδομάδων στον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ στον οποίο η συνδρομή της Τουρκίας ήταν καθοριστική σε όπλα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πληροφορίες, συμβούλους κ.ά.
Επιπρόσθετα, κάποιες ευρύτερες κινήσεις της Τουρκίας θα πρέπει να μας προβληματίσουν έντονα, όπως είναι η σύμπραξη της Αγκυρας με τη Φινλανδία σε ορισμένες πρωτοβουλίες όπου συμπροεδρεύει με το Ελσίνκι σε θέματα του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η τεράστια οικονομική αρωγή του πλούσιου εμιράτου του Κατάρ που επισφραγίστηκε με την προ εβδομάδος επίσκεψη του εμίρη Αλ Θάνι στην τουρκική πρωτεύουσα, αλλά και οι πιέσεις των διαφόρων ισχυρών αμερικανικών πολιτικών και διπλωματικών κύκλων να υπάρξει σύντομα επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με τη Σαουδική Αραβία και να αποσυρθεί το Ριάντ από την ομάδα των αραβικών χωρών που έχει επιβάλει οικονομικές, τουριστικές και αεροπορικές κυρώσεις στο Κατάρ εδώ και τρία χρόνια. Πρόκειται για κινήσεις που «διευκολύνουν» την Τουρκία σε ορισμένα ζητήματα.
Σε επίπεδο Ε.Ε. υπάρχουν δηλώσεις ότι όλα είναι στο τραπέζι (π.χ. από τον Σαρλ Μισέλ και από τον επίτροπο Ζοσέπ Μπορέλ) αλλά η Γερμανία εκθειάζει την Αγκυρα ειδικά στο προσφυγικό θέμα και στη συγκράτηση 3 και πλέον εκατομμυρίων προσφύγων στο τουρκικό έδαφος που έχουν ως βασικό σκοπό τους να περάσουν στην Ευρώπη. Οπως και να έχουν τα πράγματα, η Γαλλία, η Αυστρία, η Τσεχία, η Ιρλανδία και το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου είναι στο πλευρό της Ελλάδας και της Κύπρου αλλά οι δυσκολίες είναι πολλές – και μήπως είναι η ώρα να σκεφτούμε «και άλλες ατραπούς πέραν του εγκλωβισμού σε κυκεώνα περιοριστικών μέτρων…» με μηδαμινά ή περιορισμένα αποτελέσματα;
Ο Τραμπ πετάει το… μπαλάκι στον Μπάιντεν
Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού έχουμε ακόμα μερικές εβδομάδες προεδρίας Τραμπ (φωτό κάτω), που δύσκολα θα επιφέρουν καθοριστικές αλλαγές. Στα θετικά είναι η περίπτωση της ένταξης των κυρώσεων μέσω χρήσης της τροπολογίας CAATSA του καλοκαιριού του 2017, που επιβάλλει κυρώσεις σε κράτη και φυσικά πρόσωπα που έχουν σχέσεις με τη Ρωσία, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα, στον κολοσσιαίο αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ. Ο Τραμπ επί σχεδόν τρία χρόνια απέφυγε να υλοποιήσει τις SECTION 231-235 για να επιβάλει πέντε από τις κλιμακωτές κυρώσεις στην Αγκυρα για τους S-400. Και αυτό παρά το ότι η τροπολογία ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία από τη Γερουσία και το Κογκρέσο. Τώρα, για τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, ύψους περίπου 750 δισ. δολ., ο Τραμπ -για πρώτη φορά τα τελευταία 60 χρόνια- έχει δηλώσει ότι δεν θα τον υπογράψει. Αν τον υπέγραφε, θα έπρεπε μέσα σε 30 ημέρες να εισέρχονταν σε εφαρμογή οι προβλεπόμενες κυρώσεις. Συνεπώς το όλο ζήτημα μεταφέρεται στην προεδρία Μπάιντεν-Χάρις και θα δούμε αν και πώς όλο αυτό το τεράστιο γραφειοκρατικό-νομικό πλαίσιο θα ουσιαστικοποιηθεί.
ΚΑΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ…
Πάντως, αυτή η απίστευτη τουρκική προκλητικότητα και η μη συμμόρφωσή της -παρά τις πιέσεις τόσων πολλών παραγόντων- θα πρέπει να διερευνηθεί σε μεγάλο βάθος, γιατί πιθανότατα κρύβονται πολλά και μυστικά «ατού» της τουρκικής πολιτικοστρατιωτικής ηγεσίας που χρειάζονται προσοχή και πιθανότατα να τα βρούμε μπροστά μας.
*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
