Τη νέα γεωπολιτική αντιπαράθεση διαμορφώνεται στη Μεσόγειο και τη θέση της Ελλάδας σε αυτή, καθώς εντείνονται οι εντάσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, με αφορμή τον πόλεμο στη Συρία, αναδεικνύει το διαδικτυακό περιοδικό EurAsian Times.
Όπως τονίζει το διεθνές μέσο, η Ελλάδα, ανακοίνωσε τη μεγαλύτερη αμυντική μεταρρύθμιση στην ιστορία της.Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στη Βουλή στις 2 Απριλίου, ανακοίνωσε ότι η χώρα θα επενδύσει 25 δισεκατομμύρια ευρώ (27 δισ. δολάρια ΗΠΑ) την επόμενη 12ετία, με στόχο τον δραστικό εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων.
«Ο κόσμος αλλάζει με απρόβλεπτο ρυθμό. Αντιμετωπίζουμε πια έναν διαφορετικό τύπο πολέμου απ’ αυτόν για τον οποίο οι Ένοπλες Δυνάμεις μας ήταν προετoιμασμένες», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.
Στο επίκεντρο του νέου δόγματος ασφαλείας βρίσκεται το σχέδιο για την αντιαεροπορική ασπίδα Ασπίδα του Αχιλλέα», μια πολυεπίπεδη αμυντική ομπρέλα υψηλής τεχνολογίας.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, από το βήμα της Βουλής, ανέφερε πως η χώρα εγκαταλείπει τις παραδοσιακές στρατηγικές και στρέφεται σε δικτυωμένα, τεχνητής νοημοσύνης (AI) συστήματα πυραύλων, τεχνολογίες drones και εξελιγμένες μονάδες διοίκησης.
«Αυτό που προτείνουμε είναι ζήτημα υπαρξιακής σημασίας για τη χώρα – μια πλήρης αλλαγή στο αμυντικό δόγμα. Δεν αρκεί πια να θεωρούμε ότι το Αιγαίο προστατεύεται μόνο από τον Στόλο», σημείωσε ο κ. Δένδιας.
Το νέο αμυντικό δόγμα της Ελλάδας
Η εν λόγω εξοπλιστική αναβάθμιση είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ακολουθεί μια μακρά περίοδο δημοσιονομικών περιορισμών κατά την οικονομική κρίση της περιόδου 2010–2018.
Η Ελλάδα αποτελεί μία από τις λίγες χώρες του NATO που ήδη δαπανούν πάνω από 3% του ΑΕΠ για την άμυνα, μαζί με την Πολωνία, την Εσθονία και τη Λετονία.
Το 2009 η χώρα δαπανούσε 10,6 δισ. δολάρια (3,22% του ΑΕΠ), όμως έως το 2015 οι δαπάνες είχαν μειωθεί στα 4,82 δισ. δολάρια (2,46%).
Ωστόσο, οι χρόνιες ελληνοτουρκικές διαφορές στο Αιγαίο και η αυξανόμενη τουρκική δραστηριότητα στην Ανατολική Μεσόγειο ανάγκασαν την Αθήνα να δώσει ξανά προτεραιότητα στην άμυνα.
Το αποτέλεσμα είναι ένα φιλόδοξο πρόγραμμα επανεξοπλισμού 27 δισ. δολαρίων για την περίοδο έως το 2036.
Η νέα «Ασπίδα του Αχιλλέα»
Πρόκειται για το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα του σχεδίου, με στόχο την εγκατάσταση πολυεπίπεδης άμυνας που θα καλύπτει αντιπυραυλική, αντιαεροπορική, αντιβαλλιστική, ανθυποβρυχιακή, αντιπλοϊκή και αντι-drone προστασία.
Το κόστος της Ασπίδας του Αχιλλέα υπολογίζεται στα 2,8 δισ. ευρώ (3 δισ. δολάρια ΗΠΑ), με ορίζοντα λειτουργίας το 2027.
Σύμφωνα με ελληνικά ΜΜΕ που επικαλείται το Eurasian Times, η Αθήνα βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ για την απόκτηση του αντίστοιχου «αμυντικού θόλου».
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο Τελ Αβίβ ως στρατηγικό εταίρο για την ενίσχυση των αντιαεροπορικών δυνατοτήτων της χώρας.
«Η Ελλάδα διαθέτει ήδη τα αμερικανικά συστήματα Patriot. Αν επρόκειτο να αγοράσουμε νέα, ο χρόνος αναμονής θα ήταν τέσσερα με πέντε χρόνια. Οι ευρωπαϊκές δυνατότητες είναι περιορισμένες. Το Ισραήλ, με το οποίο διατηρούμε στρατηγική συμμαχία, μπορεί να προσφέρει λύσεις συντομότερα», εξήγησε ο Κ. Μητσοτάκης.
Εκτός από το Ισραήλ, πιθανοί προμηθευτές αναφέρονται η France, η Italy, η Norway, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του Eurasian, η Ελλάδα εξετάζει και το ισραηλινό σύστημα BARAK, ως αντικαταστάτη των σοβιετικών S-300.
Το BARAK είναι πυραυλικό σύστημα μικρού βεληνεκούς, σχεδιασμένο για προστασία πλοίων από αεροσκάφη, πυραύλους και UAVs, ενώ χώρες όπως η Γερμανία και η Φινλανδία έχουν ήδη παραγγείλει παρόμοια ισραηλινά συστήματα.
Ελληνική συμμετοχή και βιομηχανική βάση
Παρότι η προμήθεια βασίζεται σε εξωτερικούς προμηθευτές, ελληνικές εταιρείες αναμένεται να συμμετάσχουν ενεργά στην υλοποίηση της Ασπίδας του Αχιλλέα, χωρίς να είναι ακόμη σαφές το εύρος της εμπλοκής τους.
Ο Νίκος Δένδιας δήλωσε πρόσφατα ότι κάθε νέα σύμβαση εξοπλιστικού προγράμματος με ξένες εταιρείες θα πρέπει να περιλαμβάνει 25% ελληνική συμμετοχή.
«Με την 'Ασπίδα του Αχιλλέα', εφαρμόζουμε ένα πλήρες, πολυεπίπεδο πλέγμα άμυνας σε όλη την επικράτεια. Αξιοποιούμε ένα εξελιγμένο και οικονομικά αποδοτικό δίκτυο κρυφών και AI-καθοδηγούμενων πυραυλικών συστημάτων, υπό ενιαία διοίκηση και έλεγχο, απέναντι σε απειλές από πυραύλους, αεροσκάφη, drones, πλοία και υποβρύχια», κατέληξε ο υπουργός.
Η Τουρκία φέρνει πιο κοντά το Ισραήλ και την Ελλάδα
Η γεωπολιτική στη Μεσόγειο και τη Δυτική Ασία υφίσταται έντονες ανακατατάξεις.
Ο πόλεμος Ισραήλ–Γάζας, οι επιθέσεις των Houthi στην Ερυθρά Θάλασσα, η πιθανότητα μιας μεγάλης σύρραξης με το Ιράν, καθώς και η αυξανόμενη ένταση μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας για την επιρροή στη Συρία, έχουν μετατρέψει την ήδη εύθραυστη περιοχή σε πυριτιδαποθήκη.
Σε αυτό το πλαίσιο προστίθενται οι αυξανόμενες φιλοδοξίες της Τουρκίας να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης, μετά την επίλυση του πολέμου Ρωσίας–Ουκρανίας.
Η Τουρκία θεωρεί τον εαυτό της βασικό παίκτη, λόγω της στρατηγικής της γεωγραφικής θέσης στη Μεσόγειο και στα όρια της Μαύρης Θάλασσας, αλλά και της συμμετοχής της στο NATO.
Η Τουρκία, εξάλλου, διαθέτει τον μεγαλύτερο σε αριθμό προσωπικού στρατό στο NATO μετά τις ΗΠΑ, και τον μεγαλύτερο στην Ευρώπη, μετά τη Ρωσία και την Ουκρανία.
Ύστερα από χρόνια στασιμότητας, η Τουρκία αναζωπύρωσε εκ νέου το αίτημά της για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο έχει ήδη λάβει ρητή στήριξη από την Πολωνία.
Η αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας, τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Δυτική Ασία, προκαλεί ανησυχία σε Ελλάδα και Ισραήλ.
Ρητορική πόλωσης από Άγκυρα και Τελ Αβίβ
Ο Τούρκος Πρόεδρος Recep Tayyip Erdoğan επιτέθηκε φραστικά στο Ισραήλ, την Κυριακή, κατά τη διάρκεια ομιλίας του μετά το τέλος των προσευχών για το Ραμαζάνι.
«Ζήσαμε ένα υπέροχο Ραμαζάνι. Φυσικά, γνωρίζουμε και βλέπουμε τι συμβαίνει στο Ισραήλ. Ο Θεός να καταστρέψει, να εξαφανίσει το σιωνιστικό Ισραήλ», δήλωσε ο Erdoğan.
Άμεση ήταν η απάντηση του Υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ, Gideon Sa’ar, ο οποίος σχολίασε:
«Ο δικτάτορας Erdoğan αποκάλυψε το αντισημιτικό του πρόσωπο. Είναι επικίνδυνος για την περιοχή, αλλά και για τον ίδιο του τον λαό, όπως απέδειξαν τα γεγονότα των τελευταίων ημερών».
Η ένταση Ισραήλ–Τουρκίας εκτείνεται και στο μέτωπο της Συρίας, όπου η Άγκυρα στηρίζει την κυβέρνηση στη Δαμασκό, ενώ το Ισραήλ έχει καταλάβει εδάφη και αυξάνει την επιρροή του στο νότιο τμήμα της χώρας.
Στις 3 Απριλίου, ο σύμμαχος του Erdoğan και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Devlet Bahçeli, προειδοποίησε:
«Όσοι απειλούν τη Συρία και έχουν βλέψεις στη Δαμασκό, θα δεχτούν το ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΧΑΣΤΟΥΚΙ στο Tel Aviv και την Ιερουσαλήμ!»
Την Τετάρτη, το Ισραήλ εξαπέλυσε αεροπορικά πλήγματα στη Δαμασκό, ενώ αργότερα μέσα στην ημέρα, ισραηλινή φάλαγγα δέχτηκε επίθεση ενέδρας κοντά στην Dara’a, στη νότια Συρία.
Οι ελληνοτουρκικές εντάσεις φέρνουν Αθήνα και Τελ Αβίβ πιο κοντά
Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν μακρά ιστορία διαφορών, ιδιαίτερα όσον αφορά εδαφικά ζητήματα και το ζήτημα της Κύπρου, που οδήγησε σε πόλεμο το 1974.
Οι εντάσεις με την Τουρκία είναι ο παράγοντας που φέρνει σήμερα πιο κοντά το Ισραήλ και την Ελλάδα.
Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε στο Tel Aviv με τον Benjamin Netanyahu.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι δύο ηγέτες συζήτησαν το έργο Great Sea Interconnector, ένα υποθαλάσσιο ηλεκτρικό καλώδιο που θα συνδέει την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ.
Παράλληλα, Ελλάδα και Ισραήλ συμμετέχουν στον φιλόδοξο διάδρομο India-Middle East-Europe Corridor (IMEC), που στοχεύει να ενώσει την Ινδία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Η Τουρκία έχει εκφράσει ανοιχτά την αντίθεσή της στο εν λόγω εγχείρημα, καθώς παρακάμπτει την Άγκυρα, η οποία θεωρεί ότι κανένας μεσογειακός εμπορικός δρόμος δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τη δική της εμπλοκή.
Ενεργειακές διαφορές και συμμαχίες αμυντικού χαρακτήρα
Εκτός από τα γεωπολιτικά, Ελλάδα και Τουρκία έχουν σημαντικές διαφωνίες για τις υποθαλάσσιες έρευνες φυσικού αερίου στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Οι συγκρούσεις αυτές ώθησαν την Αθήνα να αυξήσει σημαντικά τις αμυντικές δαπάνες της, να επενδύσει σε προηγμένα αντιαεροπορικά συστήματα και να ενισχύσει τις σχέσεις της με χώρες που επίσης έχουν ταραχώδεις σχέσεις με την Τουρκία, όπως το Ισραήλ και η Ινδία.
Μάλιστα, η Ινδική Πολεμική Αεροπορία συμμετείχε πρόσφατα στην άσκηση Ηνίοχος 2025, μια πολυεθνική αεροπορική άσκηση που διεξάγεται ετησίως από την Πολεμική Αεροπορία της Ελλάδας.
Η πρόσφατη αμυντική αναβάθμιση της Ελλάδας, σε συνδυασμό με τη σύσφιξη των σχέσεων με χώρες όπως η Ινδία και το Ισραήλ, είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ανησυχία στην Άγκυρα.
www.bankingnews.gr
Αναρτήσεις
