Εξαιρετικής σημασίας παρέμβαση στα προβλήματα της αμυντικής βιομηχανίας και του χώρου των εξοπλισμών στην Ελλάδα, έκανε από το βήμα του συνεδρίου EXPOSEC ο επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Επενδύσεων και Εξοπλισμών (ΓΔΑΕΕ), ναύαρχος εν αποστρατεία, Κυριάκος Κυριακίδης.
Η μεγαλύτερη έμφαση στην ομιλία του δόθηκε στη… νέα παθογένεια που δημιούργησε ο περίφημος «Νόμος Βενιζέλου» που υποτίθεται ψηφίστηκε για να θεραπεύσει τις υφιστάμενες, για να πετύχει τελικά την πλήρη εξουδετέρωση του μηχανισμού και την παράλυση του συστήματος στην προσπάθεια ακόμα και στοιχειώδους κάλυψης των αναγκών των γενικών επιτελείων.
Οι αναφορές για τον νέο νόμο που βρίσκεται στα σκαριά και επίκειται η κατάθεσή του στο Κοινοβούλιο, κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Όσο γρηγορότερα ψηφιστεί και τεθεί σε εφαρμογή, τόσο το καλύτερο για την εθνική άμυνα… Ας δούμε όμως μερικά κρίσιμα σημεία από την τοποθέτηση Κυριακίδη.
Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙ ΣΤΗΝ ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ
Πρέπει να λάβουμε πολύ σοβαρά υπ’ όψιν την τάση της Ευρώπης, η οποία μέχρι πρότινος δεν ήθελε να αναφέρεται σε αμυντικές δαπάνες ενώ τελευταία στοχεύει να συγκροτήσει επιμέρους συμμαχίες, για αναπτυξιακά αμυντικά προγράμματα με την δημιουργία αντίστοιχου προϋπολογισμού.
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει κοινή προσπάθεια του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και της Εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας για εξωστρέφεια η οποία περιλαμβάνει οργανωμένη συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις, παρουσίαση των δυνατοτήτων της βιομηχανίας μας κατά τις διμερείς επισκέψεις της πολιτικής ηγεσίας, δημιουργία ευκαιριών για συνέργειες με εταιρείες άλλων χωρών και συμμετοχή των Ακολούθων Άμυνας στην προώθηση Ελληνικών εταιρειών στις χώρες διαπίστευσης τους.
Η ΠΑΡΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Είναι κοινή ομολογία ότι ο νόμος περί προμηθειών (3978/11) δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα στις προμήθειες με σημαντική αρνητική επίδραση στην αμυντική μας βιομηχανία. Οι απαιτήσεις του νόμου με στόχο την διαφάνεια, δημιουργούν δυσκολίες επιφέροντας το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα καθ’ όσον καθιστούν ενθαρρυντικό το να λειτουργούν μεσάζοντες.
Συγκεκριμένα στον βωμό της διαφάνειας ο νομοθέτης απαιτεί από αρχής ένα μεγάλο αριθμό πιστοποιητικών από τους συμμετέχοντες, δυνατότητα πρόσβασης σε εμπορικές πληροφορίες τους, καταβολή δαπανηρών εγγυήσεων, δυνατότητα πολλαπλών ενστάσεων των συμμετεχόντων επιχειρήσεων και στην συνέχεια έπεται μια χρονοβόρα διαδικασία αναγνώρισης / παραλαβής του προϊόντος με ανάλογη καθυστέρηση πληρωμών και αποδέσμευσης των εγγυήσεων.
Στην όλη διαδικασία πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν το περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί από μια απίστευτη δικομανία, μη ανάληψη ευθυνών από τις διαχειριζόμενες τα διερευνητικά στάδια αρμόδιες αρχές, για την κατά περίπτωση αρχειοθέτηση ακόμη και ανώνυμων καταγγελιών, μη στοιχειοθετημένων υποθέσεων, που οδηγούν τα εμπλεκόμενα στελέχη σε φοβία προώθησης ακόμη και απλών διαδικασιών για την διεκπεραίωση των υποθέσεων που χειρίζονται.
Αυτό σήμερα είναι ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα για την υπηρεσία της οποίας προΐσταμαι και έχω την ευθύνη. Τα παραπάνω έχουν σαν αποτέλεσμα να μην υπάρχει η αναμενόμενη προσέλευση επιχειρήσεων στους διαγωνισμούς ή ακόμη να εμφανίζεται κάποιος τρίτος που να αναλαμβάνει όλη αυτή την πολύπλοκη διαδικασία, με το αζημίωτο βεβαίως, αυξάνοντας το όλο κόστος της προμήθειας.
Θα σας αναφέρω ενδεικτικά μόνο συμπεράσματα από την λειτουργία του νόμου αυτού κατά την πενταετία 2011 (έναρξη εφαρμογής του νόμου) έως το 2016. Σε 40 διαγωνισμούς κατέληξαν επιτυχώς οι 14, ποσοστό 35% ενώ 26, ποσοστό 65% απέτυχαν.
Είναι επιβεβλημένο λοιπόν να αλλάξει ο νόμος περί προμηθειών χωρίς βεβαίως να αφίσταται της διαφάνειας. Η διεργασία αυτή έχει αναληφθεί από την ΓΔΑΕΕ. Σήμερα βρίσκεται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο και πολύ σύντομα θα τεθεί σε διαβούλευση η πρόταση μας.
Μέσα σε αυτό το σχεδιασμό μεταξύ άλλων θα υπάρχει και ιδιαίτερη πρόβλεψη για τα ερευνητικά προγράμματα καθ’ όσον ένα ερευνητικό πρόγραμμα αντιμετωπίζεται ως «προμήθεια», εν ολίγοις απαιτεί ολοκλήρωση και απόλυτη επιτυχία του επιδιωκόμενου σκοπού της έρευνας.
Σε διαφορετική περίπτωση προβλέπεται, ο διενεργών το ερευνητικό πρόγραμμα, να χαρακτηρισθεί έκπτωτος και να μην πληρωθεί η οποιαδήποτε πρόοδος της έρευνας. Γενικά η νομοθεσία αντιμετωπίζει τον προμηθευτή / κατασκευαστή ως εν δυνάμει κακόβουλο εκ προοιμίου και οργανώνει μια σειρά από δικλίδες ασφαλείας για να τον αντιμετωπίσει.
Δεν τον θεωρεί, καταρχήν, αξιόπιστο συνεργάτη για να υλοποιήσουν μαζί μια αμοιβαίως επωφελή σύμβαση. Από την άλλη πλευρά όταν υπάρχουν ενδείξεις για παραβατικές συμπεριφορές αρχίζει μια ιδιαίτερα μακροχρόνια διαδικασία η οποία συνήθως δεν επιτρέπει στο Δημόσιο να λάβει δραστικά μέτρα εάν αυτή δεν τελεσιδικήσει. Αντιλαμβανόμαστε όλοι τι σημαίνει, χρονικά, να τελεσιδικήσει.
ΣΟΒΑΡΤΗΤΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Οι περιορισμοί από τις διαμορφωθείσες οικονομικές συνθήκες μεταξύ άλλων μας επιβάλλουν να μην έχουμε την δυνατότητα οικονομικού προγραμματισμού εξοπλιστικών προγραμμάτων πέραν της τριετίας.
Ένας μακροχρόνιος αμυντικός προγραμματισμός εξοπλισμών, πέρα της ορθολογιστικής χρήσης των πόρων, παράλληλης ανάπτυξης του Στρατού, Ναυτικού, Αεροπορίας και άλλων εύλογων πλεονεκτημάτων δείχνει στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία τα «θέλω» των Ενόπλων μας Δυνάμεων και επομένως τον δρόμο που πρέπει αυτή να ακολουθήσει.
Ποιες γραμμές παραγωγής θα πρέπει να διατηρήσει και τι να σχεδιάσει για να αναπτύξει, πώς να διαχειριστεί το προσωπικό της και τι συνεργασίες πρέπει να επιδιώξει συμβάλλοντας σε ένα επίσης μακροχρόνιο επιχειρηματικό πλάνο.
Γενικά τα οφέλη από ένα μακροχρόνιο κυλιόμενο εξοπλιστικό πρόγραμμα αναμφισβήτητα είναι επιβεβλημένο τόσο για το καλό των Ενόπλων Δυνάμεων όσο και για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Ο προγραμματισμός αυτός εκτιμούμε ότι θα πρέπει να είναι δεκαπενταετής και σε κάθε περίπτωση όχι κάτω των δέκα ετών.
Στο πνεύμα αυτό, αν και όπως προανέφερα μας έχει επιβληθεί να μην έχουμε χρηματοδοτημένο πρόγραμμα πέραν της τριετίας, πρόσφατα σε μια προσπάθεια να «σπάσουμε» κάποια ταμπού διοργανώθηκε, με εξαιρετική επιτυχία, διημερίδα με συμμετοχή των τριών κλάδων των ενόπλων δυνάμεων και της αμυντικής βιομηχανίας ακριβώς για να συγκερασθεί το τι θέλουν οι Ένοπλες Δυνάμεις και τι μπορεί να παράγει η εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Με την διημερίδα αυτή μεταξύ των άλλων δόθηκε το ερέθισμα ότι πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία η οποία σήμερα υπάρχει, σύμφωνα με την οποία οι Ένοπλες Δυνάμεις καλούνται να προμηθευτούν αυτό που παράγεται ενώ το εύλογο είναι η βιομηχανία μας να μπει στην διαδικασία παραγωγής αυτού που εξυπηρετεί τις Ένοπλες Δυνάμεις μας.
Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΗΣ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΙΔΙΩΚΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΧΡΟΝΟ
Αποτελεί πλέον συνεχή προσπάθεια μας η επιδίωξη της μεγαλύτερης δυνατής συμμετοχής της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας μας σε κάθε πρόγραμμα προμήθειας αμυντικού υλικού. Η προσπάθεια αυτή πρέπει να εκφράζεται ως απαίτηση αλλά η αποτελεσματικότητα της απαίτησης είναι μεγαλύτερη όταν προβάλλεται στον κατάλληλο χρόνο. Αυτή πρέπει να προβάλλεται στην προ διαγωνιστική διαδικασία και όχι μετά από αυτή όπως αρκετές φορές έχει παρατηρηθεί.
Πρέπει, να επιζητείται, όταν επίκειται ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα. Οι εν δυνάμει υποψήφιοι να καλούνται να παρουσιάζουν τον σχεδιασμό τους, η εγχώρια βιομηχανία τις σχετικές δυνατότητες της, να διερευνάται η δυνατότητα συμμετοχής στο όλο πρόγραμμα και τότε οι υποψήφιοι να μπαίνουν σε μια ανταγωνιστική διαδικασία μεγιστοποίησης της εγχώριας συμμετοχής.
Η συμμετοχή αυτή δεν πρέπει να περιορίζεται στην αρχική προμήθεια αλλά και στην εν συνεχεία υποστήριξη του οπλικού συστήματος καθ’ όσον δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι προμήθειες έχουν την εικόνα παγόβουνου.
Η απόκτηση ενός συστήματος αντιστοιχεί μόνο στο 1/4 του συνολικού κόστους μέσα στον όλο μέσο κύκλο της ζωής του, εάν δε, λάβετε υπ’ όψιν ότι αυτό τον κύκλο ζωής εμείς με τις συνεχείς επιμηκύνσεις τον καταντάμε παραλληλόγραμμο, εκτιμώ ότι το κόστος απόκτησης ενδεχομένως περιορίζεται στο 1/5 και τα 4/5 αφορούν την συντήρηση.
Η συμμετοχή αυτή πρέπει να αφορά την μεταφορά τεχνογνωσίας, απόκτηση βιβλιογραφίας, ανάπτυξη υποδομών και να επιδιώκεται παράλληλα η δέσμευση της προμηθεύτριας εταιρείας για εξουσιοδότηση της συνεργαζόμενης εγχώριας ώστε αυτή να αποτελεί κέντρο συντήρησης για την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή.
ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΓΔΑΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
Ανακεφαλαιώνοντας οι άμεσες προτεραιότητες τις οποίες εμείς βάζουμε στα πλαίσια της βιωσιμότητας και στην συνέχεια ανάπτυξης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας είναι:
>Συνέχιση εξωστρέφειας
>Προσαρμογή του νόμου σε ρεαλιστική βάση και στο τι επιβάλλεται από την διεθνή εμπορική πρακτική χωρίς να αφίσταται της διαφάνειας
>Να σταματήσει η νοοτροπία της κατ’ ανάγκη ταύτισης της προμήθειας αμυντικού υλικού με διαπλοκή
>Μακροχρόνιος προγραμματισμός αμυντικών προμηθειών
>Μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας σε κάθε εξοπλιστικό πρόγραμμα και στην εν συνεχεία υποστήριξη του
