Νέα γενιά μαχητικών αεροσκαφών υπό τη σημαία του Global Combat Air Programme (GCAP)
Των Douglas Barrie, Yuka Koshino
Στις 9 Δεκεμβρίου, το Λονδίνο, η Ρώμη και το Τόκιο ανακοίνωσαν ότι επιδιώκουν να αναπτύξουν από κοινού μια νέα γενιά μαχητικών αεροσκαφών υπό τη σημαία του Global Combat Air Programme (GCAP). Το αεροσκάφος πρόκειται να τεθεί σε υπηρεσία το 2035. Η κλίμακα των φιλοδοξιών τους είναι ξεκάθαρη. Το εύρος της πρόκλησης που αντιμετωπίζουν τώρα οι τρεις χώρες είναι μικρότερο.
Αυτό το μοντέλο συνεργασίας είναι νέο για όλους τους ενδιαφερόμενους. Η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο υπήρξαν τις περισσότερες φορές εταίροι σε ευρωπαϊκά προγράμματα ανάπτυξης πολεμικών αεροσκαφών. Έχουν συνεργαστεί μεταξύ τους και με τη Σουηδία για τις ανάγκες της επόμενης γενιάς μέσω του Future Combat Air System, ιδιαίτερα στα μαχητικά αεροσκάφη Tempest. Η Ιαπωνία έχει συνεργαστεί με τον μοναδικό σύμμαχό της, τις Ηνωμένες Πολιτείες, σε υποστήριξη του πρότζεκτ για το μαχητικό αεροσκάφος FX.
Πλησιάζοντας πιο κοντά
Η νέα εταιρική σχέση αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη σύγκλιση στρατηγικών συμφερόντων μεταξύ Ιαπωνίας και Ηνωμένου Βασιλείου, λόγω της κοινής ανησυχίας για τις προκλήσεις ασφαλείας που θέτουν η Κίνα και η Ρωσία, σε συνδυασμό με τις φιλοδοξίες να διατηρήσουν και να αναπτύξουν τις αντίστοιχες αμυντικές – αεροδιαστημικές βιομηχανίες τους.
Η εμπλοκή της Ιταλίας θα μπορούσε να παράσχει έναν αγωγό για την ιαπωνική αμυντική βιομηχανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για το Λονδίνο, η κοινή ανάπτυξη προσθέτει περαιτέρω βάρος στην “κλίση προς Ινδο-Ειρηνικό” από πλευράς Ηνωμένου Βασιλείου, τουλάχιστον όσον αφορά την αμυντική συνεργασία, μετά τη συμφωνία αμυντικής τεχνολογίας μεταξύ της Αυστραλίας, της Βρετανίας και των ΗΠΑ που συμφωνήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021. Η Ιαπωνία θα φέρει οικονομική υποστήριξη και ουσιαστική αύξηση των αριθμών παραγωγής του προγράμματος, ενισχύοντας τη βιωσιμότητά του.
Δεν θα υπάρξει βιομηχανικός ηγέτης για το GCAP. Αντιθέτως, η BAE Systems του Ηνωμένου Βασιλείου, η ιταλική Leonardo και η ιαπωνική Mitsubishi Heavy Industries θα λειτουργήσουν ως ισότιμοι εταίροι. Ωστόσο, αυτή η ισότιμη δομή μπορεί να είναι δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη. Αφού αντιμετώπισε πολλά προβλήματα με πολυεθνικά ευρωπαϊκά προγράμματα, το Λονδίνο από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 προτιμά έργα αμυντικών προμηθειών στα οποία διαθέτει σαφή ηγετική θέση.
Στην Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, το πλήρωμα του GCAP θα αντικαταστήσει το μαχητικό αεροσκάφος Eurofighter Typhoon ξεκινώντας από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2030. Στην Ιαπωνία, το Mitsubishi F-2 και τουλάχιστον μερικά από τα Boeing F-15J Eagle του στόλου της θα αντικατασταθούν κατά την ίδια περίοδο. Η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά τη γεωγραφική τους απόσταση, έχουν χρησιμοποιήσει παρόμοιες αναλύσεις απειλών βάσει των οποίων προχωρούν σε αποκτήσεις πολεμικών αεροσκαφών. Η ανάπτυξη από την Κίνα του βαρέος μαχητικού αεροσκάφους Chengdu J-20 και των σχετιζόμενων όπλων αέρος-αέρος πιθανότατα χρησιμεύει ως απειλή ως προς τον βηματισμό που πρέπει να ακολουθηθεί από τις δύο αεροπορικές δυνάμεις.
Κοινές προσπάθειες
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τρεις χώρες εταίροι θα εργαστούν τώρα πάνω σε μια κοινή εκτίμηση κόστους, η οποία θα οριστικοποιηθεί πριν από τη φάση ανάπτυξης, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει το 2024. Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να κάνουμε θα είναι να ευθυγραμμιστούν οι απαιτήσεις των τριών χωρών εταίρων από το πρόγραμμα.
Η ανάπτυξη και ο έλεγχος της κυρίαρχης τεχνολογίας πιθανότατα έπαιξαν ρόλο στη λήψη αποφάσεων των χωρών εταίρων. Ενώ όλοι επωφελούνται από τη συμμετοχή και θα αποκτήσουν αεροπλάνα από το πρόγραμμα μαχητικών Lockheed Martin Lightning IΙ, αυτό τα έχει επίσης εκθέσει στους περιορισμούς που έχει η τεχνολογία των ΗΠΑ και στα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Αυτά περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, περιορισμούς στην ικανότητα μιας εξαγοράζουσας χώρας να αναβαθμίζει ανεξάρτητα το λογισμικό ή να ενσωματώνει νέα οπλικά συστήματα στην πλατφόρμα. Στην Ιαπωνία, υπάρχει επίσης αυξανόμενο ενδιαφέρον και συζήτηση σχετικά με την ευθυγράμμιση του βιομηχανικού συστήματος εκκαθάρισης ασφαλείας με τα κράτη – εταίρους.
Οι εταίροι θα πρέπει επίσης να συμφωνήσουν σε μια εξαγωγική πολιτική. Αυτό είναι ένα ζήτημα που έχει ενοχλήσει τις συνεργασίες στο άλλο έργο ανάπτυξης πολεμικών αεροσκαφών της Ευρώπης, με επικεφαλής τη Γαλλία και με τη συμμετοχή της Γερμανίας και της Ισπανίας. Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν παραδοσιακώς πολύ διαφορετικές απόψεις για τις αμυντικές εξαγωγές, με το Παρίσι να υιοθετεί μια πιο ανεκτική προσέγγιση. Δεδομένου του ενδιαφέροντος του Ηνωμένου Βασιλείου για την εξαγωγή του αεροσκάφους σε τρίτες χώρες, η Ιαπωνία μπορεί να χρειαστεί να αναθεωρήσει την πολιτική της στο θέμα της εξαγωγής όπλων με στόχο να επιτρέψει πωλήσεις πέρα από τη συνεργασία. Αυτό επί του παρόντος δεν επιτρέπεται σύμφωνα με τις Τρεις Αρχές για τη Μεταφορά αμυντικού εξοπλισμού και τεχνολογίας, απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που ελήφθη το 2014. Μια δήλωση από ανώτερο κυβερνητικό στέλεχος άφησε να εννοηθεί ότι η ανάγκη για αναθεώρηση θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί στη νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας της Ιαπωνίας, η οποία αναμένεται να δημοσιευτεί αργότερα τον Δεκέμβριο.
Δείτε τη δημοσίευση του πρωτότυπου άρθρου εδώ
