ΕΙΔΗΣΕΙΣ

 Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων είναι αδύνατο να προσδιοριστεί, σίγουρα είναι πολλές χιλιάδες. Θα αναφερθούμε αποκλειστικά σε όσα γράφουν ξένοι περιηγητές για τις τουρκικές θηριωδίες, ενώ θα αναφέρουμε και τις απόψεις Τούρκων ιστορικών για τα γεγονότα της εποχής. Ζητούμε προκαταβολικά συγγνώμη για τις φρικτές περιγραφές, δυστυχώς αποτελούν μέρος μόνο όσων διαβάσαμε…

Οι σφαγές των Τούρκων κατά την Ελληνική Επανάσταση

Ένας από τους ξένους που μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τις σφαγές των Ελλήνων από τους Τούρκους το 1821 είναι ο Άγγλος ιερέας R. Walsh, που συνόδευσε το νέο πρεσβευτή της χώρας του Stratford Canningστην Κωνσταντινούπολη. Αρχικά ο Βρετανός διπλωμάτης και η συνοδεία του έφτασαν στην Αθήνα στις αρχές του 1821. Τότε η πόλη είχε 1.500 σπίτια, τα 1.000 από τα οποία ήταν ελληνικά και 13.000 κατοίκους, 11.000 από τους οποίους ήταν Έλληνες. Στις 17 Ιανουαρίου 1821 το βρετανικό καράβι με τον Stratford Canning και την συνοδεία του αναχώρησε από τον Πειραιά και μετά από στάση σε Πάρο και Μύκονο έφτασε στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Walsh επισκέφθηκε τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε’, που όπως γράφει, ήταν αδύναμος και ωχρός. Η είδηση για την επανάσταση στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες έφτασε ξαφνικά στην Πόλη. Ο Walsh είδε τους Αρμένιους του Γαλατά να κλείνουν τα καταστήματά τους. Την άλλη μέρα ο σουλτάνος κάλεσε τους Μουσουλμάνους στα όπλα: «Αμέσως οι Τούρκοι αρματώθηκαν. Πιστόλες στο ζουνάρι και γιαταγάνι. Ακόμα και παιδιά οχτώ και δέκα χρόνων. Σκεφθείτε πάνω από εκατό χιλιάδες πάνοπλους και εξαγριωμένους Μουσουλμάνους να τριγυρίζουν ανάμεσα σε έναν ολότελα άοπλο και τρομοκρατημένο πληθυσμό». Ο Walsh βγήκε στην πόλη, βέβαιος πως δεν υπάρχει κίνδυνος. Στους δρόμους κυκλοφορούσαν μόνο Τούρκοι. Ο άλλος πληθυσμός είχε εξαφανιστεί.

«Βάδιζα σε ένα στενοσόκακο. Μπροστά μου προχωρούσε ένας Τούρκος. Ξαφνικά φάνηκε να κατεβαίνει απέναντι ένας Έλληνας. Στάθηκε και κόλλησε την πλάτη στον τοίχο, αφήνοντας τόπο για να περάσει ο Οθωμανός. Εκείνος έβγαλε το γιαταγάνι και τον έσφαξε. Ύστερα καθάρισε τη ματωμένη λεπίδα, μπήκε στο διπλανό καφενείο και άναψε τσιμπούκι». Μετά τον αποκεφαλισμό του Δραγουμάνου της Πύλης Κωνσταντίνου Μουρούζη και του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ η κατάσταση ξέφυγε. Κάθε μέρα διαδραματίζονταν καινούργιες ωμότητες, γράφει ο Walsh. « Τα θύματα απαγχονίζονταν σε πόρτες ή σε τοίχους. Πτώματα ακέφαλα έβλεπε κανείς στη μέση του δρόμου, ποδοπατημένα και τυλιγμένα στο βόρβορο.

Ήταν οι μέρες που γύριζαν τα αποδημητικά όρνια. Γύπες και άλλα σαρκοβόρα πουλιά πετούσαν ολημερίς έτσι που σκέπαζαν σαν κουνουπιέρα τις περιοχές όπου υπήρχαν πτώματα. Τις νύχτες πάλι κοπάδια από αδηφάγα σκυλιά ούρλιαζαν γύρω από ακέφαλα κουφάρια ή διεκδικούσαν γρυλίζοντας άγρια κάποιο κεφάλι, δαγκώνοντας και γδέρνοντας». Ένας φαρμακοποιός στο Πέραν, ο οποίος νοίκιασε μια αίθουσα για το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης από Έλληνες, αποκεφαλίστηκε από τους Τούρκους. Εκείνες τις μέρες ο Walsh πληροφορήθηκε ότι έφτασαν στην Πόλη σακιά με 2.500 ζευγάρια αφτιά από την σφαγή των Ελλήνων της Πάτρας και ότι μπορούσε να δει κανείς αυτά τα πολεμικά τρόπαια στοίβες μπροστά στην πύλη του σεραγιού.

Αυτή η έκθεση κεφαλιών και άλλων ανθρωπίνων μελών ή εκτελεσμένων αιχμαλώτων είναι πανάρχαια. Σε αρχαίους αιγυπτιακούς ναούς που χρονολογούνται από το 13ο π. Χ. αιώνα υπάρχουν σωροί από κομμένα χέρια, κομμένα κεφάλια και γεννητικά όργανα.

Μετά τον ξεσηκωμό της Χίου συνελήφθησαν στην Κωνσταντινούπολη 36 Χιώτες έμποροι. Οι περισσότεροι βρήκαν φρικτό θάνατο. Γράφει ενδεικτικά ο Walsh με βάση τις περιγραφές ενός γενίτσαρου που ήταν παρών στους βασανισμούς. « Έναν Έλληνα τον γύμνωσαν εντελώς και τον κρέμασαν ανάποδα. Το αίμα μαζευόταν στο κεφάλι κι ο άνθρωπος πνιγόταν. Σ’ αυτή τη θέση άρχισαν να τον χτυπάνε με δυο ραβδιά ώσπου πέθανε. Στο μέτωπο ενός άλλου Έλληνα κρατουμένου έβαλαν ένα στεφάνι και άρχισαν να το συμπιέζουν σιγά-σιγά πάνω στα μηνίγγια και στο τέλος τα μάτια του θύματος έβγαιναν έξω από τις κόγχες. Στο κεφάλι άλλου Έλληνα οι Τούρκοι εφάρμοσαν πυρακτωμένο μεταλλικό φέσι. Τέλος, άλλοι Έλληνες ρίχνονταν στον φούρνο της φυλακής ώσπου να καψαλιστούν τα μαλλιά και τα γένια τους και το δέρμα να φουσκαλιάσει και να ξεκολλήσει από το κορμί».

Πολύ σημαντικές είναι οι πληροφορίες που δίνει ο Γερμανός Johann Wilhelm Streit. Ο Streit εργαζόταν ως τεχνίτης στην Κωνσταντινούπολη και βρέθηκε στην καρδιά των τραγικών γεγονότων του 1821. Όπως γράφει ο νεαρός τότε Γερμανός στο χρονικό του που κυκλοφόρησε στις αρχές του 1822 στην Λειψία, την πρώτη κιόλας μέρα μετά την πληροφόρηση των Τούρκων για την επανάσταση του Υψηλάντη έγιναν 200 συλλήψεις κορυφαίων Ελλήνων της Πόλης.

Πολλοί απ’ αυτούς κακοποιήθηκαν άγρια από το πλήθος καθώς μεταφέρονταν στις φυλακές Κατροσάν. Το άλλο πρωί διαλαλήθηκε σε έξι γλώσσες στους δρόμους κυβερνητική απόφαση που απαγόρευε να συγκεντρώνονται και να συνομιλούν περισσότερα από δύο άτομα μαζί. Παραβίαση της διαταγής σήμαινε εκτέλεση επί τόπου: «Ο Οθωμανικός όχλος σε φοβερή έξαψη ρίχτηκε στα σπίτια των Ελλήνων αρχόντων και άρχισε την λεηλασία. Βασάνιζαν τους ενοίκους με θηριωδία, έκοβαν μύτες και αφτιά και τους γκρέμιζαν ύστερα από τα παράθυρα στον δρόμο».

Το ίδιο απόγευμα χιλιάδες εργάτες που δούλευαν στο αγγλικό εργοστάσιο εριουργίας ξεχύθηκαν σαν να είχε δοθεί σύνθημα στους δρόμους και αφόπλισαν πολλούς γενίτσαρους, οι οποίοι είχαν εντολή να προστατεύουν τους Έλληνες: «Μέσα σε μια ώρα η απέραντη Κωνσταντινούπολη έγινε θέατρο αιματηρών και φρικαλέων σκηνικών». Το πλήθος κατέλαβε τις φυλακές του Κατροσάν και άρπαξε 186 Έλληνες. Πολλούς τους σκότωσαν επί τόπου κι άλλους τους έδεσαν με σκοινιά και τους έσερναν στα καλντερίμια, ώσπου οι σάρκες αποκολλήθηκαν από τα οστά και οι δύστυχοι βρήκαν πικρό θάνατο. Έδεναν τα πόδια και τα χέρια των Ελλήνων με σκοινιά και τα τραβούσαν από όλες τις μεριές διαμελίζοντάς τα.

Έκοβαν τα κεφάλια τους, τα κάρφωναν στις αιχμές των σπαθιών και τα τριγύριζαν στους δρόμους θριαμβικά. Άναψαν φωτιές σε όλους τους δρόμους και εκεί βασάνιζαν τους Έλληνες. Πύρωναν στη φλόγα τα μεταλλικά τμήματα των όπλων και τα έμπηγαν στα ξεγυμνωμένα κορμιά. Τους έψηναν στα κάρβουνα σιγά-σιγά πρώτα τα πόδια, ύστερα τα χέρια και ολόκληρο το κορμί ώσπου να ξεψυχήσουν. Περνούσαν πυρακτωμένα σύρματα στη μύτη, έκαιγαν τα βλέφαρα των θυμάτων με πυρακτωμένα σίδερα». Και συνεχίζει ο Streit:«Εκείνο το πρωινό γύρω στα 4.000 πτώματα και των δύο φύλων, κεφάλια, πόδια κείτονταν στους δρόμους της Πόλης. Χωρίς να λογαριάσουμε όσους σκοτώθηκαν στα σπίτια τους ή κρεμάστηκαν από τα παράθυρα». Μόνο στην πλατεία του Μουφτή, όπου εργαζόταν ο Streit, μέτρησε γύρω στα 300 πτώματα! Μάλιστα οι Τούρκοι όριζαν και βραβεία για την επινόηση των πιο φρικτών βασανιστηρίων.

Κάποιοι μεθυσμένοι Τούρκοι μπήκαν στο σπίτι ενός Έλληνα κοσμηματοπώλη. Το κατάστημά του είχε ήδη λεηλατηθεί. Εκεί βρήκαν τον ίδιο, την σύζυγό του, τον γιο, τις δύο κόρες του και μια υπηρέτρια. Όταν ένας Τούρκος επιχείρησε να επιτεθεί στη μία κοπέλα, αυτή πήδηξε από το παράθυρο και σκοτώθηκε. Κατέβασαν την οικογένεια στην πλατεία του Μουφτή. Εκεί ξεγύμνωσαν την άλλη κόρη και την υπηρέτρια, τους έκοψαν πρώτα τους μαστούς και έπειτα τη μύτη τους. Ο γιος της οικογένειας, ένας εύρωστος νεαρός γύρω στα 24, όρμησε πάνω σε έναν Τούρκο, τον γρονθοκόπησε στον κρόταφο, άρπαξε το ματωμένο γιαταγάνι από το χέρι του και μ’ ένα χτύπημα του έκοψε τη μύτη, έτσι που έμεινε κρεμασμένη από τα χείλη του».

Μέσα σ’ ένα λεπτό τον είχαν κιόλας κομματιάσει εκατό σπαθιά, γράφει ο Streit. Ο θάνατος του Τούρκου εξόργισε τους υπόλοιπους, οι οποίοι έστησαν σούβλες, 80 περίπου. Αρχικά σούβλισαν γύρω στους 65 Έλληνες, ενώ αργότερα έφεραν κι άλλους ακόμα και μικρά παιδιά, που βρήκαν φρικτό θάνατο. Υπήρξαν όμως και ηρωικές πράξεις Ελλήνων. Έξι νεαροί οπλισμένοι Έλληνες που είχαν βρει καταφύγιο στο σπίτι ενός ρολογά ήρθαν αντιμέτωποι με οκτώ Τούρκους, οι οποίοι έσπασαν την πόρτα του σπιτιού, άρπαξαν το μωρό της οικογένειας και το πέταξαν στο δρόμο. «Έπεσε ακριβώς πλάι μου και κατατσακίστηκε», γράφει ο Streit. Οι Έλληνες εξόντωσαν τους Τούρκους και τους πέταξαν κι αυτούς στον δρόμο.

Άλλοι Τούρκοι μπήκαν στο σπίτι και μετά από συμπλοκή οι νεαροί Έλληνες σκότωσαν οκτώ από αυτούς πριν πέσουν νεκροί οι ίδιοι. Ένας Έλληνας έμπορος μόλις έγινε εισβολή των Τούρκων στο σπίτι και το μαγαζί του ανέβηκε στο πάνω πάτωμα με την οικογένειά του. Εκεί είχε δυο βαρέλια μπαρούτι: «Κι ενώ ανέβαιναν στην σκάλα σαράντα αιμοδιψείς Τούρκοι, βάζει φωτιά. Το σπίτι τινάχτηκε στον αέρα», γράφει ο Streit. Ένας Έλληνας φαρμακοποιός δηλητηρίασε με αρσενικό όλα τα κρασοβάρελα που είχε στο κελάρι του σπιτιού του. Στη συνέχεια κι ενώ το σπίτι του είχε πολιορκηθεί από 200 Τούρκους, αυτοκτόνησε κόβοντας μ’ ένα ξυράφι το λαιμό του. «Οι Τούρκοι ήπιαν, φαρμακώθηκαν και πέθαναν κουλουριασμένοι σαν τα σκουλήκια μπροστά στο σπίτι». Το πολύτιμο αυτό έργο του τιτλοφορείται «Constantinople im Jahre» και υπάρχει στην βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, ενώ είναι ελεύθερα διαθέσιμο και στο διαδίκτυο.

Τι γράφει ο Άγγλος John Carne

Τις μέρες των σφαγών των Ελλήνων στην Πόλη έφτασε εκεί ο Άγγλος John Carne, ίσως με ειδική αποστολή. Επέστρεψε στην πατρίδα του το καλοκαίρι του 1822. Ενδεικτικά παραθέτουμε μερικά απ’ όσα γράφει:

«Δεν ξέραμε τίποτα για τις ταραχές και τις σφαγές που είχαν γίνει στην Κωνσταντινούπολη. Ακόμα και μικρά παιδιά είχαν πιστόλες και γιαταγάνια και μάθαιναν να βυθίζουν τα χέρια τους στο αίμα. Φρικαλεότητες διαδραματίζονταν κάθε μέρα. Κανένα έλεος για Έλληνα, όπου τον έβρισκαν. Δεν τον δέχονταν πουθενά… Από τους Έλληνες ευγενείς ελάχιστοι απόμειναν. Όσοι δεν σφάχτηκαν κατά τις μέρες των ταραχών παράτησαν τα σπίτια τους αφήνοντας οικογένειες και περιουσίες στο έλεος των Τούρκων». Και από τη Σμύρνη όμως ο Carneείχε περιγραφές στο βιβλίο «Letters from the East», London1826. «Αργότερα στην Σμύρνη είδα ένα πρωί τα πτώματα 23 Ελλήνων, σωρό το ένα πάνω στο άλλο φοβερό να βλέπεις πόσο φτηνή έχει καταντήσει η ανθρώπινη ζωή».

Ο Γάλλος γεωλόγος Fontanier βρέθηκε εκείνες τις μέρες στην Κωνσταντινούπολη. Κάποια στιγμή πέρασε από ένα βρόμικο σοκάκι γεμάτο σκύλους. Εκεί είδε «ανθρώπινα κορμιά αποκεφαλισμένα πλάι σ’ ένα χασάπικο όπου κρέμονταν μοσχάρια και αρνιά». Ακόμα, επισημαίνει τον φιλοτουρκισμό των Ευρωπαίων της Πόλης, καθώς θεωρεί ότι υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων με τους Έλληνες στα χέρια των οποίων είχε περάσει όλο το εμπόριο της Ανατολής.

Η τουρκική άποψη για τις σφαγές των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης

Φυσικά οι Τούρκοι ιστορικοί της εποχής αλλά και οι μεταγενέστεροι διαστρεβλώνουν τα γεγονότα. Ο Σανί – Ζαντέ γράφει: «…τα κακουργήματα ταύτα διεπράττοντο ημέραν και νύκτα υπό αναγώγων και αναισχύντων παιδιών και μαθητών δεκαοχτώ και είκοσι ετών. Ο μεταγενέστερος Τούρκος ιστορικός Δζεβδέτ πασάς γράφει:
«Επί της βεζιρίαςτου Μπεντερλή ο όχλος δεν ετόλμα τοιαύτας πράξεις, ενώ ο νέος βεζίρης Σαλίχ πασάς από της πρώτης ημέρας της ανόδου του εις την αρχήν αφήκε να κατέλθει το ζήτημα εις τα στόματα των παιδιών και να φτάσουν τα πράγματα εις το σημείον τούτο.

Δεν έμεινεν τάξις και ησυχία εις την πρωτεύουσαν. Εις τας κατοικίας, εις τα καφενεία και εις τους δρόμους δεν έπαυον τα σχόλια κατά του Χαλέτ εφέντη (μυστικοσυμβούλου του σουλτάνου)». Οι σφαγές και οι διωγμοί των Ελλήνων ξεπέρασαν κάθε όριο. Στις 25 Απριλίου 1821 εκδόθηκε σουλτανική διαταγή, μερικά σημεία της οποίας είναι ενδεικτικά για τον τουρκικό τρόπο σκέψης: «Οι άσκοποι πυροβολισμοί, εκτός του ότι είναι σπατάλη πυρίτιδος είναι δυνατόν να γίνουν αιτία του φόνου δούλων του Θεού (δηλ. Μουσουλμάνων). Η άνευ λόγου παρενόχλησις εντίμων φορολογουμένων ραγιάδων, μη ενεχομένων εις την επανάστασιν, αντιβαίνει προς την θείαν θέλησιν και προς την επιθυμία της Α.Α.Μ. του άνακτος(σουλτάνου)».

Η κατάσταση όμως δεν βελτιώθηκε ιδιαίτερα. Η αγορά της πόλης νεκρώθηκε. Στις 4 Μαρτίου 1822 όπως γράφει ο George Waddington, οι Τούρκοι έμποροι διαμαρτυρήθηκαν έντονα στον κεχαγιάμπεη, παραδίδοντας τα κλειδιά των μαγαζιών τους: «Είναι αδύνατο να συνεχίσουμε το εμπόριό μας. Η μεγαλύτερη κίνηση του εμπορίου μας γινόταν από τους ραγιάδες που αφανίστηκαν». Και ζήτησαν να μεταναστεύσουν σε άλλο τόπο για να ζήσουν και να εργαστούν ειρηνικά.

Το μεγαλείο του Strafford Canning και της συζύγου του

Μετά τον ξεσηκωμό της Χίου δόθηκε εντολή όλοι οι Χιώτες της Κωνσταντινούπολης να παρουσιαστούν στην Πύλη. Όποιοι πήγαν εκεί φυλακίστηκαν. Οι υπόλοιποι πήγαν στον κήπο της βρετανικής πρεσβείας, ο περιβολάρης της οποίας ήταν Χιώτης και κρύφτηκαν. Για να δικαιολογήσει την παρουσία τους εκεί ο φιλέλληνας πρέσβης Strafford Canning, εξάδελφος του George Canning τους προσέλαβε με μισθό στην πρεσβεία για να σκάψουν και να περιποιηθούν το περιβόλι! «Η λαίδη Strafford με την καλοσύνη και την ανθρωπιά που συνόδευε την χαριτωμένη ευρηματικότητά της μας έκανε να γελάμε, καθώς μέσα στην γενική σύγχυση και τον φόβο έστελνε τους φουρναραίους στα λουλούδια και τους ραφτάδες στα λάχανα», γράφει ο R.Walsh.

Αυτές είναι μερικές από τις πιο ήπιες περιγραφές ξένων αυτοπτών μαρτύρων για τις σφαγές των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη το 1821. Αν η Ελλάδα «οδηγηθεί» στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο από την Τουρκία για κάτι που έγινε πριν από 201 χρόνια, η Τουρκία πού θα πρέπει να οδηγηθεί για όσα έχει κάνει εδώ και εκατοντάδες χρόνια σε βάρος των Ελλήνων και όχι μόνο;

Πηγές: ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ, «ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ‘21», ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ, Εκδόσεις Πιρόγα
ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΥ, «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ κατά τους Τούρκους ιστοριογράφους και εν αντιπαραβολή προς τους Έλληνας ιστορικούς», ΑΘΗΝΑΙ 1960

Ουκρανία, Ιανουάριος, 1933. Καθώς αποβιβάζονται στον σιδηροδρομικό σταθμό στο Χάρκοβο στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού κοιτούν γύρω τους. Οι απέραντοι κάμποι είναι ερημωμένοι και τα σπίτια εγκαταλελειμμένα. Σκυλιά δεν γαβγίζουν, γάτες δεν νιαουρίζουν, οι αγελάδες, τα γουρούνια και οι κότες έχουν εξαφανιστεί. Έχει προηγηθεί ο γνωστός οργανωμένος και συστηματικός λιμός που ξεκίνησε την άνοιξη του 1932 για να κορυφωθεί μέσα στο 1933. 

Οι ιστορικοί αποφαίνονται ότι ποτέ δεν θα μάθουμε με ακρίβεια τον αριθμό των θυμάτων του εφιαλτικού "Χολοντομόρ", (Holodomor), όπως αποκαλούν τον συγκεκριμένο λιμό οι Ουκρανοί, ονομασία που παραπέμπει στις ουκρανικές λέξεις "holod" (πείνα) και "mor" (εξόντωση). Εκτιμάται όμως πως 3,3 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από τον λιμό που ξέσπασε σταδιακά, μετά την εκπόνηση του πρώτου σταλινικού πενταετούς πλάνου το 1928. Άλλοι τόσοι Ουκρανοί πέθαναν συνολικά από τις εκτελέσεις και τις εκτοπίσεις.

Προτού πεθάνουν, οι αγρότες έφαγαν όσα από τα ζωντανά δεν τους είχαν πάρει οι σοβιετικές αρχές, αγελάδες, γουρούνια, κοτόπουλα. Έπειτα έφαγαν τα σκυλιά, οικόσιτα και αδέσποτα, έπειτα τις γάτες. Όταν δεν έμεινε ζωντανό ζώο, οι πιο δυνατοί άρχισαν να τρώνε τους πιο αδύναμους, τους ετοιμοθάνατους και τους πεθαμένους.

Ήταν η εποχή της κολεκτιβοποίησης των αγροτικών περιοχών και του βίαιου εκβιομηχανισμού της Σοβιετικής Ένωσης, και της αντίστασης των Ουκρανών κουλάκων να ενταχθούν στα κολχόζ. 

Η μεγαλύτερη κοινωνική τάξη στη νεοσύστατη ΕΣΣΔ ήταν η αγροτική. Για να κυλήσει ο τροχός της ιστορίας, αυτή η κατάσταση έπρεπε να ανατραπεί. Ο στόχος-εμπόδιο, λοιπόν, ήταν οι προνομιούχοι κουλάκοι. Τον Δεκέμβριο του 1929, ο Στάλιν ανακοίνωσε ότι οι τελευταίοι θα έπρεπε να "εξοντωθούν ως τάξη". Έτσι, το πρόγραμμα κολεκτιβοποίησης είχε επιπλέον και προγράμματα συλλήψεων και εκτοπισμού. 

Στην Ουκρανία, η πολιτική αυτή έλαβε εφιαλτικές διαστάσεις. Οι κλιμακωτές αντιδράσεις από τους Ουκρανούς και οι αθρόες διαφυγές στην Πολωνία, ήταν αρκετές για να πείσουν τον Στάλιν ότι ήταν επιτακτικό να εξουδετερωθούν τα ύποπτα στοιχεία. Ειδικά στην περίπτωση της Ουκρανίας, η κρατική αντιμετώπιση έλαβε ανοιχτά τιμωριτικό χαρακτήρα. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο, στην πρώτη φάση, οι Ουκρανοί, αλλά και πολίτες από άλλες σοβιετικές περιοχές στα δυτικά, θα υποδεχθούν το 1941 τους Γερμανούς σαν απελευθερωτές.

Στη δραματική αυτή περίοδο της μαρτυρικής χώρας αναφέρεται και η Ουκρανό- Λευκορωσίδα νομπελίστρια  Σβετλάνα Αλεξίεβιτς. Στο βιβλίο της, "Το τέλος του κόκκινου ανθρώπου", εκδ. Πατάκη, η Αλεξίεβιτς γράφει: "[…]Η μαμά θυμήθηκε ένα καλοκαίρι που επέστρεφαν με τον μπαμπά από την Κριμαία. Διέσχιζαν την Ουκρανία. Ήταν τη δεκαετία του ’30…η εποχή της κολεκτιβοποίησης…Στην Ουκρανία επικρατούσε ο μεγάλος λιμός, που στα ουκρανικά τον έλεγαν "γκολοντομόρ". Πέθαναν εκατομμύρια…πέθαναν ολόκληρα χωριά…Δεν υπήρχαν άνθρωποι να τους θάψουν…Τους σκότωναν επειδή δεν ήθελαν να πάνε στα κολχόζ. Τους σκότωναν με όπλο την πείνα, (σε μια γη) όπου μπήγεις ένα κομμάτι ξύλο στο έδαφος και φυτρώνει δέντρο. Κι όμως πέθαιναν…ξεψυχούσαν σαν τα ζώα. Τους τα πήραν όλα, μέχρι τον τελευταίο σπόρο. 

[…] Τώρα το ξέρω…Στη δουλειά κάνω παρέα με μια Ουκρανέζα, τα έχει ακούσει από τη γιαγιά της…Πως στο χωριό τους μια μάνα σκότωσε με το τσεκούρι το μωρό της για να ταΐσει τα υπόλοιπα παιδιά της. Το ίδιο της το μωρό…Έγιναν όλα αυτά…Φοβόντουσαν να αφήσουν τα παιδιά τους έξω από την αυλή. Τα άρπαζαν  όπως αρπάζουν τους σκύλους και τις γάτες. Έσκαβαν στις αυλές και έτρωγαν τα σκουλήκια. […]Τα τρένα περνούσαν χωρίς να σταματήσουν, με τις μηχανές τους στο  τέρμα. Οι ελεγκτές έκλειναν τα παράθυρα, κατέβαζαν τα στόρια. Και κανείς δεν ρωτούσε τίποτα κανέναν. Έφταναν στη Μόσχα. Κουβαλούσαν μαζί τους κρασιά, φρούτα…"

Επί του θέματος βεβαίως, είχε, με άλλη "ευκαιρία", προηγηθεί η άποψη περί πείνας του συντρόφου Τρότσκι, ο οποίος με αυθεντική βεβαιότητα(!) είχε γνωματεύσει: "Δεν πρόκειται για πείνα. Όταν ο Τίτος κατέλαβε την Ιερουσαλήμ, οι Εβραίες μητέρες έφαγαν τα παιδιά τους. Μόνο όταν θα αναγκάσω τις μητέρες σας να φάνε τα παιδιά τους, τότε να έρθετε να μου πείτε ‘πεινάμε’".

Στη χειρότερη μοίρα ήταν όσοι είχαν παιδιά. Κάποιοι γονείς τα προστατεύουν κλειδώνοντάς τα σε αγροκτήματα για να γλιτώσουν από τις συμμορίες κανιβάλων. Οι στρατιώτες βλέπουν τους αγρότες –στους οποίους απαγορεύεται να πάρουν οποιοδήποτε τρένο για την πόλη– να σηκώνουν τα παιδιά τους ψηλά μήπως και φιλοτιμηθεί κάποιος επιβάτης να τα πάρει μαζί του…

Βεβαίως, η Σοβιετική Ένωση ουδέποτε θα παραδεχτεί ότι επρόκειτο για οργανωμένο, για έναν τεχνητό λιμό. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1937, η απογραφή που διενήργησε η κυβέρνηση θα αποκαλύψει ότι ο πληθυσμός της Σ. Ε. είχε μειωθεί δραματικά, κυρίως στις περιοχές της Ουκρανίας, του Καζακστάν και της Λευκορωσίας. Ο Στάλιν θα απαγορέψει τη δημοσίευση των στοιχείων και θα διατάξει την εκτέλεση των υπευθύνων της απογραφής.

Αν και ο λιμός συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Ουκρανίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε ξανά ταμπού κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών χρόνων. Η πρώτη δημόσια αναφορά στη Σοβιετική Ένωση για τον λιμό έγινε το 1986 από τον ουκρανό ποιητή Ιβάν Ντρατς, στον απόηχο της καταστροφής του πυρηνικού σταθμού του Τσερνόμπιλ, αναφέροντάς τον ως παράδειγμα για το πόσο επιζήμια είναι η επίσημη σιωπή.

Λόγω των εκατομμυρίων θυμάτων και της σιωπής του Κρεμλίνου για περισσότερο από μισό αιώνα, ο λιμός αποτελεί σπουδαίο τμήμα της συλλογικής μνήμης της Ουκρανίας, ιδιαίτερα μετά την ανεξαρτησία της το 1991. Μνημεία για τον εορτασμό του Χολοντομόρ έχουν στηθεί στη χώρα, καθώς και από την ουκρανική διασπορά. Η Ημέρα Μνήμης του Χολοντομόρ τιμάται κάθε χρόνο το τέταρτο Σάββατο του Νοεμβρίου.

Αναφορές:                                                                                                                                   - Η. Μαγγλίνης, "Εφιάλτης στην Ουκρανία του μεγάλου λιμού", Καθημερινή, 07/03/22. Σπουδαίες αναφορές, από το κείμενο έχουν ενσωματωθεί στο παρόν 
- Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, "Το τέλος του κόκκινου ανθρώπου", εκδ. Πατάκη
- Τίμοθι Σνάιντερ, "Αιματοβαμμένες χώρες" εκδ. Παπαδόπουλος
- https://www.sansimera.gr/articles/1449

* O κ. Κωστούλας είναι τέως Γενικός Διευθυντής εταιρειών του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού τομέα. 
E-mail: gcostoulas@gmail.com

 Για τη συνέχεια Capital

Όταν οι Αγγλικές αρχές κατοχής κάλεσαν τον πατέρα του στο Νοσοκομείο της Πεντάγυιας κι αναγνώρισε τον νεκρό του γιό, βγαίνοντας απ’ το νεκροτομείο ο Κυριάκος Δράκος, μ’ ένα πλατύ χαμόγελο στο δακρυσμένο πρόσωπο του ανάγγειλε στους απ’ έξω ότι: «Στο στήθος του Μάρκου είναι οι σφαίρες των Άγγλων. Όχι στην πλάτη».

Την 18η Ιανουαρίου 1957 και μέσα σε σφοδρή καταιγίδα οι εγγλέζοι σκότωσαν σε μάχη με την ΕΟΚΑ τον «Λυκούργο» της ΕΟΚΑ, τον Ήρωα Μάρκο Δράκο, γενναίο μαχητή, αρχηγό της ανταρτικής ομάδας ΟΥΡΑΝΟΣ. Ένα από τα πιο ηρωικά παιδιά της.Ήταν 24 χρόνων!
Ετάφη στα «Φυλακισμένα Μνήματα».

Την 18η Ιανουαρίου 1957 και μέσα σε σφοδρή καταιγίδα οι εγγλέζοι σκότωσαν σε μάχη με την ΕΟΚΑ τον «Λυκούργο» της ΕΟΚΑ, τον Ήρωα Μάρκο Δράκο, γενναίο μαχητή, αρχηγό της ανταρτικής ομάδας ΟΥΡΑΝΟΣ. Ένα από τα πιο ηρωικά παιδιά της.Ήταν 24 χρόνων!
Ετάφη στα «Φυλακισμένα Μνήματα». pic.twitter.com/eMTI2dLSkl

— ELENI THEOCHAROUS (@THEOCHAROUSE) January 18, 2022

Στις 15 Ιανουαρίου 1957 ο Μάρκος και τέσσερις άνδρες της ανταρτικής του ομάδος υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το κρησφύγετο τους στην περιοχή Τρουλινός του χωριού Καλοπαναγιώτης, κατόπιν εκτεταμένων ερευνών που άρχισαν εκεί οι Βρετανικές αρχές κατοχής και να καταφύγουν στον τομέα Σολέας.

Την νύχτα τηs 18ης Ιανουαρίου 1957 ο Μάρκοs και η ομάδα του, με τη βοήθεια του Μιχαήλ Δημητριάδη, ενός τροφοδότη της ΕΟΚΑ από την Τεμβριά, κατέβαλαν προσπάθειες για την δημιουργία ενος νέου κρησφύγετου.

Ο Μάρκος επικεφαλής της ομάδας του, επιχείρησε να διασπάσει τον κλοιό των Άγγλων, που επεκτείνοντας τις έρευνές τους είχαν ασφυκτικά περικυκλώσει ολόκληρη την περιοχή Σολέας και να οδηγήσει τους άνδρες του σε ασφαλέστερο μέρος, ενώ κινούνταν μέσα στο σκοτάδι υπό σφοδρή θύελλα, ήλθαν τρεις φορές σε επαφή με Άγγλους στρατιώτες με τους οποίους αντάλλαξαν πυρά, την πρώτη και την τρίτη φορά.

Στη διάρκεια της τρίτης επαφής της ομάδος του με Βρετανούς στρατιώτες, ο Μάρκος Δράκος και ένας Άγγλος στρατιώτης αλληλοεπισημάνθηκαν στη λάμψη μιας αστραπής και αλληλοπυροβολήθηκαν, ενώ ακολούθησαν ριπές Αγγλικών πολυβόλων.

Στη μάχη με τους ενεδρεύοντες Άγγλους στρατιώτες του Suffolk Regiment της 3ης Βρετανικής Ταξιαρχίας, ώρα 23:10 της Παρασκευής 18 Ιανουαρίου 1957, στα βουνά της Σολέας, ενάμιση μίλι νοτιοανατολικά της Ευρύχου, το εγγλέζικο αυτόματο όπλο Στεν, με το οποίο ο Δράκος ανταπέδιδε τα πυρά στους διώκτες του, έπαθε εμπλοκή καθώς το 13ο φυσίγγιο στην θαλάμη είχε αφλογιστία κι ήταν αυτή η στιγμή που του στοίχησε τη ζωή του.

Τραυματίας της συμπλοκής ήταν ο Κώστας Λοϊζου, που χτυπήθηκε σοβαρά στο πόδι. Οι υπόλοιποι αντάρτες πήραν στον ώμο το Λοΐζου και, μετά από πολύωρη ταλαιπωρία, έφτασαν στα Κατύδατα. Ο θάνατος του Μάρκου που είχε δεχθεί 40 σφαίρες σε όλο του το σώμα, υπήρξε ακαριαίος.

Όταν οι Αγγλικές αρχές κατοχής κάλεσαν τον πατέρα του στο Νοσοκομείο της Πεντάγυιας κι αναγνώρισε τον νεκρό του γιό, βγαίνοντας απ’ το νεκροτομείο ο Κυριάκος Δράκος, μ’ ένα πλατύ χαμόγελο στο δακρυσμένο πρόσωπο του ανάγγειλε στους απ’ έξω ότι: «Στο στήθος του Μάρκου είναι οι σφαίρες των Άγγλων. Όχι στην πλάτη».

Ποιά θα ήταν τα χαρακτηριστικά μιας σύνθεσης των δυο στρατηγικών, που θα συνάρθρωνε τα ισχυρά τους σημεία και θα περιθωριοποιούσε τα προβληματικά τους; Το ερώτημα είναι θεωρητικό αλλά αναδεικνύει το υποκρυπτόμενο βαθύτερο πρόβλημα.

Στα πλαίσια μιας τέτοιας σύνθεσης, ο εθνοκρατισμός θα ήταν ένας μεγάλης διάρκειας και αναγκαίος τακτικός ελιγμός, που θα επέτρεπε την εθνική επιβίωση στις αφιλόξενες συνθήκες της νεωτερικότητας. Θα ήταν ένας εθνοκρατισμός που, απαλλαγμένος από την προγονοπληξία, θα αξιοποιούσε δημιουργικά και την αρχαία ελληνική κληρονομιά και το βυζαντινό παρελθόν. Όχι πλέον ως τροφοδότη απατηλών ονείρων ανασύστασης του Βυζαντίου, αλλά ως ζωντανό και ακέραιο πνευματικό μέγεθος, ενσωματωμένο κυρίως στην Κοινοτική εκκλησιαστική και πολιτική κουλτούρα του ελληνικού λαού.

Ένα πνευματικό μέγεθος και μια παρακαταθήκη, δηλαδή, που θα μπορούσε να γονιμοποιεί το εκάστοτε παρόν, χωρίς εν πολλοίς τις σημαντικές αλλοιώσεις και παραφθορές που σημειώθηκαν στην εκκλησιαστική και πολιτική ταυτότητά μας. Αλλοιώσεις και παραφθορές που συνδέθηκαν  με ένα ολοένα διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα στην διαλυόμενη παραδοσιακή κουλτούρα και στην εισαγόμενη εκ των άνω εθνοκρατική. Ένα χάσμα από το οποίο ξεφύτρωσε, στα ξέφτια της Μεταπολίτευσης, η μεταμοντέρνα ανθρωπολογική αποσύνθεση και ο αυτοκτονικός εθνομηδενισμός. Ο μηδενισμός αυτός απειλεί να αναιρέσει το εθνοκρατικό κεκτημένο των διακοσίων χρόνων από την Επανάσταση του 21.  Η ιστορία μας κινδυνεύει να καταγραφεί, όπως ευστόχως έχει επισημανθεί, σαν μια νεωτερική εκδοχή  του μεσαιωνικού-φραγκικού «Δουκάτου των Αθηνών».

Εάν ο ελληνισμός, εν πάση περιπτώσει, κατόρθωνε να λύσει την αντίθεση ανάμεσα στην παραδοσιακή  πολιτισμική του ταυτότητα και στην εισαγόμενη εθνοκρατική, δεν θα κατέληγε σήμερα να είναι εντελώς μετέωρος, χωρίς ταυτότητα και στρατηγικό προσανατολισμό. Αν έλυνε την αντίθεση μεταξύ επείσακτων και εγχώριων πλευρών της εθνικής ζωής, θα διατηρούσε σοβαρές πνευματικές εφεδρείες και θα ήταν σε θέση  να καταθέσει μια υπολογίσιμη συμβολή στην υπέρβαση της κρίσης της δυτικής εξατομίκευσης.

Ανθρωπολογικός πυρήνας του βυζαντινού πολιτισμικού παραδείγματος ήταν το πρόσωπο. Το πρόσωπο είναι «γεγονός σχέσης» και όχι νησίδα, όπως το άτομο. Πρόσωπο, όχι απλώς σαν δυνατότητα αλλά ως  υπόσταση καθολικότητας, είναι ο άνθρωπος ο διατεθειμένος να αναλάβει την ηθική και πολιτική ευθύνη για την Ολότητα. Είναι εκείνος, δηλαδή, που έχει κάνει την αγάπη, την αλήθεια και την δικαιοσύνη σκοπό και κίνητρο της παρουσίας του στον κόσμο. Η θεολογία και η ανθρωπολογία του προσώπου, όπως έδωσε διέξοδο στην παρακμή της ελληνιστικής περιόδου, θα μπορούσε και σήμερα να βοηθήσει στην ανάταξη της δυτικής παρακμής.

Με το βυζαντινό πολιτισμικό παράδειγμα να έχει  τεθεί στο περιθώριο της εθνικής ζωής, το μόνο ίσως που μπορεί να αναμένει κανείς από τον υπαρκτό ελληνισμό σήμερα  είναι να κατορθώσει -κουτσά στραβά- να επιβιώσει μέσα στις αντίξοες συνθήκες της διπλής δορυφοριοποίησής του, ώστε να γίνει δέκτης, έστω, λύσεων που θα παραχθούν ερήμην του.

Γ. Γενικότερα

Σε ότι αφορά, τώρα, τις τύχες της Δύσης, θα πρέπει να τονισθεί ότι οι πολιτισμοί μπορούν να ανασχηματισθούν και να ανανεωθούν. Το πραγματικό στοίχημα για την Δύση είναι αν, ανεξάρτητα από τις όποιες εξωτερικές πιέσεις και προκλήσεις, θα μπορέσει να αντιστρέψει τις ισχυρές εσωτερικές διεργασίες παρακμής και σήψης. Οι πιθανότητες να επιτύχει κάτι τέτοιο και να αποφύγει μια κολεκτιβιστική τεχνοφεουδαρχική υποστροφή είναι υπαρκτές, αν και εκ πρώτης όψεως πολύ περιορισμένες.

Όμως πέραν των δυτικών χωρών υπάρχουν και άλλοι  δρώντες στο διεθνές σύστημα, μεγάλοι (όπως η Ρωσία και η Κίνα) αλλά και άλλοι μικρότεροι, που ήδη αναστοχάζονται την μέχρι τώρα διαδρομή τους και το πού πατούν και πού πηγαίνουν, Οι δρώντες αυτοί προσπαθούν συνειδητά να αποφύγουν την έλξη της «μαύρης τρύπας» του εθνομηδενισμού και της μεταμοντέρνας ανθρωπολογικής αποσύνθεσης, που απειλεί να καταβροχθίσει την Δύση και τους δορυφόρους της. Ο Ελληνισμός, αν θέλει να αποσείσει την ιστορική του έκλειψη, πρέπει να μιμηθεί τους λαούς που αγωνίζονται να μην απορροφηθούν από την δίνη του ανθρωπολογικού και εθνικού μηδενισμού.

ΑΝΤΙΦΩΝΟ

Η Ελλάδα και ο Ελληνισμός έχουν ανάγκη από ηγετικές φυσιογνωμίες που θα τον εμπνεύσουν

Κρινιώ Καλογερίδου

Αχ αυτός ο λαός, ο λαός μας, πόση σοφία και εμπειρία ζωής μετάγγισε στη γλώσσα και τη λαϊκή μας παράδοση και πόσες μεγάλες αλήθειες διατύπωσε μέσα από ολιγόλογες και ξεκάθαρες φράσεις!..

Λόγια και φράσεις που εντυπώνονται βαθιά στη μνήμη των Ελλήνων και μεταδίδονται από γενιά σε γενιά σαν πνευματική παρακαταθήκη των προγόνων στους απογόνους τους μεστή από θυμοσοφία, λακωνικότητα και γλαφυρότητα.

Λόγια και φράσεις που ζυμώθηκαν στην ειρήνη και τον πόλεμο, σε ποικίλες συνθήκες ζωής. Λόγια και φράσεις οι οποίες πέρασαν στην Ιστορία για να φωτίσουν, να ξυπνήσουν, να προειδοποιήσουν τους Έλληνες, σαν γλωσσαμύντορας ηνίοχος που ζητά να προστατέψει τον κόσμο από τις παγίδες που θα βρει μπροστά του.

Μια απ’ αυτές τις παγίδες που, στην περίπτωση της Ιστορίας, ”μεταφράζεται” σε αναπάντεχο πρόβλημα για όποιον θέλει να αναρριχηθεί στα σκαλιά της εξουσίας ή ωθείται να το κάνει λόγω ιδιοτέλειας εκείνων που τον ωθούν, είναι η παροιμία: ”Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα, τον τρώνε οι κότες”.

Στην περίπτωση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη τα ”πίτουρα” ήταν η πολιτική στην οποία τον ενέπλεξε άθελά του – σε εποχή ”βρασμού” της Ελληνικής Επανάστασης – το ”διευθυντήριο” της Β’ Εθνοσυνέλευσης του Άστρους (Μάρτιος 1823) κάνοντάς τον αντιπρόεδρο του Νομοτελεστικού, αφού του αφαίρεσε προηγουμένως, ”για λόγους δημοκρατικής ισορροπίας”, την αρχιστρατηγία.

Όλως τυχαίως το εν λόγω περιστατικό έγινε όταν ο ”Γέρος του Μοριά” αρνήθηκε την πρόταση του Οδ. Ανδρούτσου για εξόντωση των πολιτικών, πριν προλάβουν αυτοί να τους εξοντώσουν, να εξοντώσουν δηλαδή τους στρατιωτικούς που, λόγω των κατορθωμάτων τους, είχαν αποκτήσει περισσότερο κύρος. Κι αυτό ενοχλούσε την παράταξη των πολιτικών της οποίας η αίγλη είχε μειωθεί μετά την αποτυχία του Μαυροκορδάτου στα Πέτα (Ιούλιος, 1822, Άρτα).

Έτσι έγινε και ο ”Γέρος του Μοριά” — επειδή αρνήθηκε να βάψει τα χέρια του με αδελφικό αίμα — βρέθηκε στη μέση εμφυλιοπολεμικών έριδων μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών, οι οποίοι τρία χρόνια μετά την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης – αντί να είναι ενωμένοι – είχαν διχαστεί με ευθύνη της τότε κυβέρνησης του Γιώργου Κουντουριώτη (Προέδρου της Προσωρινής Διοίκησης της Επανάστασης).

Του Κουντουριώτη ο οποίος αντιμετώπιζε εχθρικά τον Μοριά σε βαθμό που πείστηκε από τον Κωλέττη να κατεβάσει ρουμελιώτικο στρατό εναντίον του, την ίδια στιγμή που έπαιρναν κι έδιναν οι προτροπές του ”πρωθυπουργού” Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και της φατρίας των προεστών και των ”καλαμαράδων” πολιτικών στην κυβέρνηση να εξοντώσει τους στρατιωτικούς με πρώτο απ’ όλους τον Κολοκοτρώνη.

Το ”μέλι” της εξουσίας ήταν το ποθούμενο από τότε κι αυτός ήταν ο λόγος που τρώγονταν μεταξύ τους πολιτικοί και στρατιωτικοί σε βαθμό εκρηκτικό, αλληλοσπαρασσόμενο, με ζητούμενο το ποιος θα έχει την εξουσία μετά από την μελλοντική απελευθέρωση.

Κορύφωση του αδικοσκοτωμού του α’ εμφυλίου (1823-’24) στον τέταρτο χρόνο της Επανάστασης ήταν ο εγκλεισμός τον Φεβρουάριο του ’25 του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (αφοπλισμένου και πενθούντα ακόμα τη δολοφονία του γιου του Πάνου από άνδρες του Μαυροβουνιώτη) στη Μονή του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα.

Ο ”εκπεσών δικτάτορας”, όπως αποκαλούσαν τον ”Γέρο του Μοριά” ειρωνικά οι κυβερνητικοί, δέχθηκε να παραδοθεί χωρίς αντιδράσεις για να σταματήσει το αλληλοφάγωμα. Από εκεί βγήκε με εισήγηση του Παπαφλέσσα (”υπουργού Εσωτερικών και Αστυνομίας”) αργότερα.

Τότε που τα βρήκαν σκούρα οι πολιτικοί βλέποντας ότι η Ελλάδα κινδύνευε να χάσει ό,τι με αίμα είχε κερδίσει τα δυο πρώτα χρόνια της Επανάστασης μπροστά στον επελαύνοντα Ιμπραήμ ο οποίος ερήμωνε την Πελοπόννησο (σε συνάλληλη δράση με τον Κιουταχή στη Στερεά).

Η διχόνοια, το σαράκι του διχασμού στο αίμα των Ελλήνων διαχρονικά συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια πυροδοτώντας εμφυλιοπολεμικά μίση και πάθη με αποκορύφωμα τη φυλάκιση του Κολοκοτρώνη τον Σεπτέμβριο του 1833 με την κατηγορία για προδοσία εναντίον του ανήλικου Όθωνα.

Επτά μήνες μετά, στην από κοινού δίκη Κολοκοτρώνη – Πλαπούτα με πρόεδρο τον Πολυζωΐδη και μέλος τον Τερτσέτη, ήρθε η κατά παραγγελία Κωνσταντίνου Σχινά (”υπουργού Δικαιοσύνης) καταδίκη σε θάνατο αμφοτέρων, η οποία δεν τελεσφόρησε ευτυχώς, γιατί – μετά την άνοδο στο θρόνο του Όθωνα – ελευθερώθηκαν αμφότεροι με ”βασιλική χάρη”…

Γιατί τα θυμήθηκα τώρα όλα αυτά καθ’ οδόν προς το τέλος του επετειακού έτους συμπλήρωσης 200 χρόνων απ’ την Ελληνική Επανάσταση του 1821; Γιατί η περριρέουσα ατμόσφαιρα παραπέμπει σε διχαστικές περιόδους του παρελθόντος που πήγαν να μας διαλύσουν σαν έθνος.

Παραπέμπουν στο ’21 και τη δεκαετία πριν την Μικρασιατική Καταστροφή, που μας οδήγησε στο παραπέντε της εθνικής ύπαρξής μας. Τα σημάδια είναι τα ίδια διαχρονικά: κομματισμός, οικονομικοπολιτική και κοινωνική κρίση, ηθική παρακμή και σκυμμένο κεφάλι στους δανειστές του ”χθες” και τους ποδηγέτες του σήμερα.

Φυσικά κάθε ιδέα εθνικής απεξάρτησης από εξωτερικές εξαρτήσεις ακυρώθηκε με την οικονομική κρίση που είχε σαν αποτέλεσμα την οκταετία των μνημονίων. Το τυπικό τέλος τους το ’18 δεν μας βοήθησε να ξεπεράσουμε τις πληγές, γιατί διατηρήσαμε – σε κυβερνητικό επίπεδο – τον ραγιαδισμό και την υποταγή μέσα μας, με δυσμενές αντίκτυπο στα εθνικά θέματά μας.

Κήρυκες του ραγιαδισμού, της υποταγής και του συμβιβασμού δεν είναι μόνο οι πολιτικοί, που σέρνουν τον χορό της ηττοπάθειας και της μοιρολατρίας. Είναι και οι… συνεργαζόμενοι και διαπλεκόμενοι με αυτούς εκπρόσωποι των Μέσων που ομνύουν στον κατευνασμό και τις ”καζάν καζάν” συνευρέσεις μας με τους Τούρκους.

Που ομνύουν στην νεότερη εκδοχή της ”Ψωροκώσταινας”. Της Ελλάδας που επιλέγει τον μινιμαλισμό απ’ τον ”μαξιμαλισμό” της διεκδίκησης των δικαιωμάτων που της αξίζουν (βλ. ματαίωση της επέκτασης των ΕΧΥ στα 12 νμ και της εξόρυξης υδρογονανθράκων λόγω… περιβαλλοντικής ευαισθησίας).

Με δεδομένα αυτά, εύλογο είναι να αναρωτιόμαστε πού πάει αυτή η πατρίδα. Η πατρίδα που κρατά ενεργό στο αίμα της το μικρόβιο του εθνικού διχασμού με μπροστάρηδες τους τουρκολάγνους της πολιτικής, της δημοσιογραφικής ελίτ και της μερίδας εκείνης των πνευματικών ανθρώπων οι οποίοι εκδηλώνουν τάσεις μειοδοσίας.

Όλοι αυτοί, με τη μάσκα των αριστεροδεξιών εκσυγχρονιστών, συμπλέουν μεταπολιτευτικά σ’ ένα διεφθαρμένο ”δούναι και λαβείν” για την προώθηση συμφερόντων αλλότριων προς τα συμφέροντα του Ελληνισμού, τα συμφέροντα της πατρίδας.

Είναι οι ίδιοι που διαχρονικά έχουν για πατρίδα το πορτοφόλι τους και όνειρο της ζωής τους την προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική τους ανέλιξη, αυτήν που χαρακτηρίζει τους τυχοδιώκτες, τους σύγχρονους απογόνους του προσκυνημένου Νενέκου και των ομοίων του τους οποίους είχε στοχοποιήσει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης το 1825.

Είναι οι ίδιοι που, ανεξάρτητα πού ανήκουν πολιτικά, ανταγωνίζονται στο ποιος θα λαβώσει περισσότερο την Ελλάδα από τις θέσεις ευθύνης τις οποίες κατέχουν. Θέσεις που τους επιτρέπουν να προωθούν είτε αντιπολιτευτικά είτε κυβερνητικά ή συμβουλευτικά τις ιδέες τους για ”ανοιχτά σύνορα” και μινιμαλιστικές πολιτικές υποχωρητικότητας και απεμπόλησης των εθνικών κεκτημένων και δικαιωμάτων μας.

Αδιάψευστος μάρτυρας γι’ αυτό είναι η καθ’ υπόδειξη ξένων ”συμφωνία Πρεσπών”, η επιλογή για προσφυγή μας στη Χάγη όπου δε θα αποφύγουμε τη ”συνεκμετάλλευση” του Αιγαίου, η απάρνηση της προοπτικής για επέκταση των ΕΧΥ στα 12 νμ και η ακύρωση κάθε προοπτικής εκμετάλλευσης του υποθαλάσσιου φυσικού πλούτου της πατρίδας μας.

Όσο δεχόμαστε καθένα από αυτά και όλα αυτά τα ”προσκυνήματα” (κάτι σαν τα…”προσκυνοχάρτια” που έδιναν οι Μοραΐτες και Ρουμελιώτες στον Ιμπραήμ και τον Κιουταχή για να επιβιώσουν το 1815) υποβιβάζουμε τον εαυτό μας στη θέση του προσκυνημένου Νενέκου και των ομοίων του, των συμβόλων δηλαδή του δωσιλογισμού και της εθνικής προδοσίας τους οποίους φοβόταν ο ”Γέρος του Μοριά” και το ομολογούσε:

– Μόνον εις τον καιρόν του προσκυνήματος εφοβήθηκα διά την πατρίδα μου…, έλεγε στα απομνημονεύματά του.

Κι εγώ, 196 χρόνια από τότε που το ξεστόμισε, εκφράζω τον ίδιο φόβο μ’ εκείνον βλέποντας τους υπαίτιους της παρακμιακής εξουθένωσης του Ελληνισμού να τείνουν με τις πολιτικές αποφάσεις τους να μετατρέψουν σε ρευστή την εθνική συνείδηση των Ελλήνων.

Και το δυστύχημα είναι ότι δεν υπάρχει κανείς ”Κολοκοτρώνης” σήμερα για να σταματήσει εδώ το κακό και να σαλπίσει το σύνθημα ”Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους”…

Κρινιώ Καλογερίδου (Βούλα Ηλιάδου, συγγραφέας)